Laatste waarnemingenEen jubileumbankje gedoneerd aan de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht.

Een nieuw jaar een nieuw begin. Vanwege ruim 50 jaar natuurbeleving/fotografie hebben we onlangs een Jubileumbankje gedoneerd aan de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht.

Het Jubileumbankje is op 27 febr. 2024 geplaats op een ***sterren locatie in de zithoek Bamboebos langs de looproute naar de Tropische Kassen/Ontdektuin. 

In maart 1972 kocht ik mijn eerste spiegelreflexcamera en slechts een kilometer van mijn huis legde ik in juni 1972 een zilveren maan vast op de koekoeksbloemen in het Zouweboezemgebied. Het bleef bij die ene foto, want sindsdien is de zilveren maan uit de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden verdwenen en door niemand meer gezien. Nu, ondanks dat we in die 50 jaar veel natuur verloren hebben, blijft het genieten van wat over is. We kunnen wel zeggen dat na 50 jaar natuurbeleving, de waarnemingen van de gele veenzweefvlieg in de herfst van 2023 en 2024 in de Botanische Tuinen Utrecht nog steeds het hart sneller doen slaan. Wat een prachtige ervaring.
Het Jubileumbankje is geplaatst op een ***sterren locatie; zithoek Bamboebos langs de looproute naar de Tropische Kassen/Tuinen, Botanische Tuinen Universiteit Utrecht, 27 febr. 2024.

Je geeft met de donatie meer dan alleen een bankje. De kosten voor het bankje en onderhoud bedragen ongeveer een kwart van de gift. Het resterende bedrag komt ten goede aan het Fonds Vrienden Botanische Tuinen. Dit fonds maakt projecten in de Tuinen mogelijk op het gebied van natuureducatie, biodiversiteit, wetenschapseducatie en cultuur. 

Ter verduidelijking met Biodiversiteit wordt hier in de Botanische Tuinen bedoeld dat er circa 300 tot 500.00O honingbijen vrij mogen rondvliegen in de Botanische Tuinen Utrecht. Deze honingbijen verjagen andere bestuivers en stelen de nectar en het stuifmeel van de andere bestuivers zoals hommels, solitaire bijen, zweefvliegen, vliegen, dag- en nachtvlinders, kevers en mieren. Zie de mini-tentoonstelling Plant & Insect het jaarthema van de Nederlandse vereniging van Botanische Tuinen in de Insectenweide op deze website pagina MAART 2024 - 5

Dat de Universiteit Utrecht in 2022 een biodiversiteitsplan heeft laten opstellen voor het Utrecht Science Park (USP) (inclusief de Botanische Tuinen) en zich heeft aangemeld bij het Deltaplan Biodiversiteit daar merk je met die 500.000 honingbijen en waarschijnlijk nog op meer plaatsen honingbijen op het USP helemaal niets van in de Botanische Tuinen. 

Het biodiversiteitsplan op het USP om de wilde bestuivers te helpen is nu al een grote flop. Er komen alleen maar honingbijen bij. Op naar de miljoen honingbijen op het USP. 

Tienduizenden Honingbijen nabij het Bijenhotel, Insectenweide, Botanische Tuinen, Utrecht, 12 mei 2024.

Dus is het dagelijks een zoekplaatje in de Botanische Tuinen om tussen die honderdduizenden honingbijen ook nog andere bestuivende insecten te zien te krijgen. 

Nederland is Wereldkampioen biodiversiteitsverlies maar dat besef is bij de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht nog niet door gedrongen. Hun visitekaartje zijn de honderdduizenden honingbijen en de bijbehorende bijenbabbels. Bla bla bla. Maar niets over het biodiversiteitsplan op het Utrecht Science Park.

Donkere klaverzandbij, een gidssoort op het Utrecht Science Park.   Zie GIDSSOORTEN UNIVERSITEIT UTRECHT

Zie;  Doneer een bankje aan de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht

In praktische zin: natuurbeleving van jongs af. bij moeders met kinderen is het een daagje Dierentuin en gaan zelf op stap en bezoeken de Tropische Vlinderkas (zelf 43 soorten op de foto gezet in okt./nov. 2023 zie de foto's op deze website maar vanaf 2024 is alles anders er zijn nog maar 8 soorten te zien) en lopen langs de Evolutietuin of door de Ontdektuin en brengen een bezoek aan het Insectenhotel (bewoners half mei, 2024: gewone sachembij en haar broedparasiet de bruine rouwbij, gehoornde metselbij, rosse metselbij en hun broedparasiet de muurrouwzwever, tuinbladsnijder en tronkenbij en daarna de Vogelhut (zelf 10 soorten vogels gezien en op en om de Fortgracht nog eens 7 soorten vogels in okt./nov. 2023) en als de energie er nog is beklimmen ze de Rotstuin en gaan vanaf maart tot november op zoek naar de meest gefotografeerde dierenattractie de muurhagedissen, een zeer kleine kans op een ringslang (30 juni op foto, lengte 70 cm) of alpenwatersalamander. Wel kans op een kleine watersalamander in de beek. Of luisteren in de zomer maanden naar de vroedmeesterpadden.

Zie Jaarmagazine 2024 Botanische Tuinen Utrecht met o.a. het activiteitenoverzicht en een artikel over het bloemenbal; zweefvliegen op pag. 17/18 

Op 25 maart 1972 een spiegelreflexcamera gekocht en de eerste jaren begonnen met het fotograferen van de Nederlandse flora waarop achteraf als verrassing op 10 juni 1972 de dagvlinder de zilveren maan op echte koekoeksbloemen en kale jonkers vlakbij huis in het Zouweboezemgebied.

Toen hadden we de Nederlandse Flora van Heijmans en enkele Moussault's natuurgidsen vol met afbeeldingen van kevers, dagvlinders en libellen en algemene natuurgidsen met enkele soorten zweefvliegen voorhanden. Waardoor pas 11 jaar later in 1983 mij werd verteld dat op de dia's van 10 juni 1972 een zilveren maan stond.

Pas in 2007 via Internet ging voor mij een wereld open betreffende de zweefvliegen, bijen en hommels, kevers (boktorren, goudhaantjes en lieveheersbeestjes) en konden we gericht naar die soorten op zoek in Nederland. 

De foto's zijn genomen langs de Zouweboezem (groeiplaats van het moerasviooltje waardplant van de zilveren maan). Het is de laatste gedocumenteerde waarneming van de zilveren maan in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden. In het verleden tot haverwege de jaren '60 kwamen hier ook grote parelmoervinders voor.

Hieronder foto's van de zilveren maan in de Weerribben 37 jaar later in mei 2009 en in Duitsland in 2021. 

Zilveren maan op echte koekoeksbloem en kale jonker, Weerribben, mei 2009.

Zilveren maan, Breinigerberg (Duitsland), 12 juni 2021.

Op 29 aug. 2023 werd het eerste bankje geplaatst (geadopteerd door De Winter-Heijnsius Stichting dat sinds 1896 goede doelen steunt in Utrecht) in de Rotstuin Botanische Tuinen Universiteit Utrecht. Mijn geadopteerde bankje wordt in 2024 geplaatst in de Botanische Tuinen waarop een naamplaatje met opschrift "Wim Jongejan: 50 jaar natuurbeleving; van zilveren maan naar gele veenzweefvlieg".

Beemdkroon en jacobskruiskruid, Botanische Tuinen Universiteit Utrecht, 2 okt. 2023. Vandaag geen gele veenzweefvlieg maar in de weken erna werd ze regelmatig gezien. Zie de foto's hieronder.

Nu ruim 50 jaar later hebben we vanwege een fotowaarneming in de Botanische Tuinen UU van de gele veenzweefvlieg op de beemdkroon op 1 okt. 2023 zelf voor het eerst ooit op 2 okt. de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht bezocht.

Tijdens dit eerste bezoek werden we verrast door de bloemenrijkdom begin oktober. Zo laat in het jaar troffen we op 2 okt. maar liefst 21 soorten zweefvliegen voornamelijk op de Buitenlandse Flora. Dat aantal soorten zweefvliegen liep (vanwege de kosten gelijk voor €35.00 per jaar "Vriend van de Botanische Tuinen" geworden) en na 17 gratis bezoeken op naar 39 soorten zweefvliegen eind oktober. Maar doordat in de wijde omgeving van de Botanische Tuinen steeds meer bloemen uitgebloeid raakten of gemaaid werden bleken de Botanische Tuinen UU een toevluchtoord (vluchtelingenkamp) voor zweefvliegen te zijn geworden en liep het aantal in november op tot in totaal 44 soorten zweefvliegen.

In november werden na 13 bezoeken in totaal nog 22 soorten gezien. Het plan was geboren; we gaan in 2024 zweefvliegen fotograferen op de Buitenlandse flora (circa 10.000 soorten) in de dan 385- jarige Botanische Tuinen Universiteit Utrecht.

De Nederlandse vereniging Botanische Tuinen hebben 2024 uitgeroepen tot Themajaar "Planten en Insecten". 

Najaar 2023 de eerste 44 soorten zweefvliegen op foto. Op 1 april 2024 staat de teller op 29 soorten in 2024 van de 53 (in de periode 2 okt. 2023 - 1 april 2024) op een totaal van 80 soorten (inclusief de 70 soorten door derden op foto gezet in de periode 2009 - 2023). Op naar de 100 soorten Zweefvliegen in de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht in 2024.

Met het adopteren van het (Jubileum)bankje is een zitplaats in 2024 gegarandeerd.  

Gele veenzweefvlieg, vrouw (Sericomyia silentis) op de Buitenlandse flora in de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht, okt. 2023.

Op zondag 22 september was de opvallende gele veenzweefvlieg te vinden op de boekweit naast de groeiplaats van beemdkroon. Het is dus niet de 2e bloei van enkele ex. van de beemdkroon die zweefvliegen aantrekken in oktober (zoals de zwartsprietbandzweefvlieg op 2 oktober 2022 en de gele veenzweefvlieg op 1 oktober 2023), maar de boekweit in augustus/september die veel zweefvliegsoorten lokt. In de afgelopen weken waren er maar liefst 43 soorten, waarvan de meest opmerkelijke de veranderlijke kommazweefvlieg, de zwartsprietbandzweefvlieg en de prachtige gele veenzweefvlieg waren.

Gele veenzweefvlieg, vrouw (Sericomyia silentis) op boekweit, Roggeakker, Botanische Tuinen Utrecht, 22 sept. 2024. De waarneming van een gele zweefvlieg op de beemdkroon op 1 oktober 2023 was de aanleiding voor ons eerste bezoek aan de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht op 2 oktober 2023. Sindsdien hebben we de Tuinen circa 175 keer bezocht, en onze ervaringen waren te volgen op deze website.

Zie de pagina op deze website Donatie Jubileumbank in de Botanische Tuinen, Utrecht, febr. 2024

Gele veenzweefvlieg, vrouw (Sericomyia silentis) op boekweit, Roggeakker, Botanische Tuinen Utrecht, 22 sept. 2024.

Het Themajaar Plant & Insect van de Vereniging Nederlandse Botanische Tuinen begon al vroeg in het voorjaar van 2024 in de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht. Op 13 febr. hadden we al 60 planten, struiken en bomen in bloei op foto en op deze website gezet en op de Japanse abrikoos, winterakonieten, sneeuwklokjes en krokussen troffen we vanaf 1 febr. t/m 13 de eerste vier imago-overwinteraars. Van de zweefvliegen; blinde bij, snorzweefvlieg en het variabel elfje en op 7 febr. de eerste aardhommel. 

Blinde bij en variabel elfje op Japanse abrikoos, 1 en 12 febr. 2024.
Snorzweefvlieg en blinde bij op winterakoniet, 5 febr. 2024.
Snorzweefvlieg en blinde bij op sneeuwklokje (Galanthus spec.), 9 en 5 febr. 2024.
Variabel elfje en aardhommel op boerenkrokus (Crocus tommasinianus), Botanische Tuinen Utrecht, 5 en 7 febr. 2024.

Variabel elfje op sneeuwklokje, Stinzenhelling Botanische Tuinen Utrecht, 20 febr. 2024.

Blinde bij op gele kornoelje, Bijenhotel, Botanische Tuinen Utrecht, 15 febr. 2024.

Bosbandzweefvlieg op gele kornoelje, Bijenhotel, Botanische Tuinen Utrecht, 27 febr. 2024.

Vanaf 2 okt. tot sluiting Botanische Tuinen voor het publiek op 1 dec. 2023 in totaal 44 soorten zweefvliegen op foto gezet. Op deze pagina geen foto's van opwarmende zweefvliegen op bladeren maar alleen de zweefvliegen op foto op de Buitenlandse flora o.a. diverse soorten afrikaantjes en asters, klimop, sneeuwbal en de boomdahlia en enkele soorten planten van de Nederlandse flora: madeliefje,  jacobskruiskruid en wilde peen. 

De Zevenzonenboom (Heptacodium miconioides) is een van de best bewaarde geheimen in de bomen- en plantenwereld. Deze kleine boom afkomstig uit China verdient meer bekendheid. Laat in de zomer bloeit de sierboom met prachtige, witte, sterachtige bloemen in zeven vertakte trosjes. Hier dankt de Zevenzonenboom zijn bijzondere naam aan. Door de late, zoet geurende bloei zijn o.a. dagvlinders en zweefvliegen (we telden circa 10 soorten begin oktober) de Heptacodium miconioides (te vinden nabij het Bijenhotel) erg dankbaar.
Blinde bij op asters en Afrikaantjes, de Buitenlandse flora in de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht, 1 nov. 2023.
Boomdahlia (Dahlia pteropoda) met blinde bij, Botanische Tuinen Universiteit Utrecht, 23 nov. 2023.
Bericht op facebook Botanische Tuinen UU van 16 nov. 2023. Voor het eerst bloeit de Boomdahlia (Dahlia pteropoda) in de Botanische Tuinen. Dit komt door het (extreem) zachte najaar en het uitblijven van vorst. Meestal vriest het al eerder en sterft de plant af voordat hij in bloei kan komen. De Boomdahlia is te vinden tegen de voorzijde (R.) van Fort Hoofddijk. De Boomdahlia kan tot twee meter hoog worden en komt oorspronkelijk uit Centraal- en Zuidwest-Mexico. Dahlia’s behoren tot de Composietenfamilie (Asteraceae).
Kegelbijvlieg op ? en asters, de Buitenlandse flora in de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht, okt. 2023.

Grote kommazweefvlieg op sneeuwbal (Viburnum tinus), Botanische tuinen, 8 nov. 2023
Grote kommazweefvlieg op ? en asters, Botanische Tuinen Utrecht, okt./nov. 2023.
Grote kommazweefvlieg op madeliefje (Bellis perennis), Botanische Tuinen Utrecht, okt./nov. 2023.
Veranderlijke kommazweefvlieg, vrouw (Nipponanthemum nipponicum), Ontdektuin, Botanische Tuinen, Utrecht, 17 okt. 2023.

Variabel elfje (man) op madeliefje (Bellis perennis), Botanische Tuinen Utrecht, 7 nov. 2023.
Variabel elfje (man) op sneeuwbal (Viburnum tinus), Botanische Tuinen Utrecht, 28 okt. 2023.
Melkelfje (vrouw) op sneeuwbal (Viburnum tinus), Botanische Tuinen Utrecht, 7 nov. 2023.

Gewoon krieltje (vrouw) op madeliefje (Bellis perennis), Botanische Tuinen Utrecht, 30 okt. 2023.

Witte halvemaanzweefvlieg op klimop (Hedera spec.), Botanische Tuinen Utrecht, 4 nov. 2023.

Gewone snuitvlieg op ?, Botanische Tuinen, Utrecht, 1 nov. 2023.

Stadsreus (vrouw) op afrikaantjes, Botanische Tuinen, Utrecht, 6 okt. 2023.

Snorzweefvlieg (man) op asters Botanische Tuinen Utrecht, 23 okt. 2023.

Tuingitje (vrouw) op peen (Daucus carota), Botanische Tuinen Utrecht, 8 okt. 2023.
Kervelgitje (man) op klimop, Botanische Tuinen Utrecht, 16 okt. 2023.
Kruiskruidgitje op jacobskruiskruid (Senecio jacobaea), Botanische Tuinen Utrecht, 2 okt. 2023.
Kustgitje (vrouw) op (Nipponanthemum nipponicum), Ontdektuin, Botanische Tuinen, Utrecht, 21 okt. 2023.
Paddenstoelgitje op ? , ? en ? , Botanische Tuinen Utrecht, okt. 2023.

Grote gevlekte langlijf (man) op asters, Botanische Tuinen, Utrecht, 1 nov. 2023.
Grote langlijf (man en vrouw) op ? en? , Botanische Tuinen Utrecht, okt./nov. 2023.
Grote langlijf (man) op madeliefje (Bellis perennis), Botanische Tuinen Utrecht, 31 okt. 2023.

Bessenbandzweefvlieg (vrouw) op asters, Botanische Tuinen Utrecht, 1 nov. 2023.
Bosbandzweefvlieg (vrouw) op ?, Botanische Tuinen Utrecht, 1 nov. 2023.

Menuetzweefvlieg (vrouw) op madeliefje (Bellis perennis), Botanische Tuinen Utrecht, 31 okt. 2023.

Gewoon schaduwplatvoetje (vrouw) op asters, Botanische Tuinen Utrecht, 1 nov. 2023.
Micaplatvoetje (vrouw) op klimop (Hedera, Botanische Tuinen Utrecht, 7 nov. 2023.
Scheefvlekplatvoetje (vrouw) op ? Botanische Tuinen Utrecht, 5 okt. 2023.

Gewone driehoekzweefvlieg (vrouw) op madeliefje (Bellis perennis), Botanische Tuinen Utrecht, 7 nov. 2023.
Slanke driehoekzweefvlieg (vrouw) op sneeuwbal (Viburnum tinus), Botanische Tuinen Utrecht, 28 okt. 2023.
VERVOLG: DECEMBER 2023