Welkom op de site van Natuurlijk Alblasserwaard en Vijfheerenlanden

Met 19.0 graden de warmste novemberdag ooit, warmtedatumrecord nr. 13 in 2018 en nr. 142 in de 21e eeuw in De Bilt.

Dinsdag 6 nov. 2018. Vandaag het 13e warmtedatumrecord van 2018 en de 142e in de 21e eeuw. Tevens was het met 19.0 graden de warmste novemberdag sinds 1901 in De Bilt, dat was 18.7 graden op 3 nov. 2005.  Het warmtedatumrecord werd met deze 19.0 graden verpletterd dat was 17.1 graden op 6 nov. 2015.  

Zie op deze website alle   Warmtedatumrecords in De Bilt in de 21e eeuw

Het halsbandenafleesseizoen is weer begonnen.

Maandag 5 nov. 2018. Het halsbandenafleesseizoen is weer begonnen. In de afgelopen week lazen we 14 halsbanden af : Kolgans 10 en 4 van de Grote Canadese Gans.

In tabelvorm de stand op 5 nov. 2018.

Twee zeldzame Hommels; Moshommel en Zandhommel op Tiengemeten.

Zondag 21 okt. 2018. Vandaag naar Nieuwendijk gefietst en daarna met de Veerboot naar het eiland Tiengemeten gelegen in het Haringvliet gevaren. Van de twee zeldzame Hommels alleen de Moshommel gevonden en de tweede de Zandhommel die gaan we volgend jaar en misschien ook zo'n zeldzaamheid de Grashommel (maar één waarneming op Tiengemeten) in juii 2019 op de foto zetten. 

Steenhommelman (Bombus lapidarius), Nieuwendijk, in de veerhaven naar Tiengemeten, 21 okt. 2018.

Moshommel (Bombus muscorum), Tiengemeten, 21 okt. 2018. 

Gewone Koekoekshommel (Bombus campestris), Tiengemeten, 21 okt. 2018.

Een nog in de nazomer te ziene Roodbruine Groefbij op Knoopkruid.

Zaterdag 20 okt. 2018. Vanwege het warme weer in de afgelopen weken werden er in Nederland verschillende soorten Bijen op foto gezet die normaal alleen in het voorjaar worden gezien (zie Natuurbericht 15 okt. 2018 ): Asbij, Meidoornzandbij, Viltvlekzandbij, Goudpootzanbij, Roodgatje en het Vosje. Op  www.waarnemingen.be  in België werden nog de volgende voorjaarssoorten op foto gezet: Weidebij, Fluitenkruidbij, Grijze Rimpelrug en Grijze Zandbij.

Vanmiddag fietsten we op de Waaldijk bij Hurwenen langs een dijktalud vol met bloeiend Knoopkruid. Naast de vele Honingbijen troffen we geen voorjaarsbij  maar een nog laat in de nazomer te ziene Roodbruine Groefbij.  

Roodbruine Groefbij (Lasioglossum xanthopus) op Knoopkruid, Hurwenen, 20 okt. 2018.

In de statistieken op waarneming.nl is er nog een latere waarneming in het jaar van Roodbruine Groefbij, te weten op 31 okt. 2005.

Op 9 nov. 2014 troffen we zelf langs de Zederikkade, Lexmond ook een wel heel laat in de nazomer vliegende Grasbij. In de statistieken op waarneming.nl is dit nog steeds de laatste waarneming in het jaar .... 

Grasbij (Andrena flavipes) op Madeliefje, Zouweboezem,  9 nov. 2014.

De 132e warme dag (vanaf 20.0 graden) in 2018 en de 10e warme dag in oktober..

Woensdag 17 okt. 2018. Vandaag is het de 132e warme dag (vanaf 20.0 graden) in 2018 (normaal is de laatste decennia 85 dagen per jaar) en staat hiermee aan kop gevolgd door 2003 met 116 warme dagen. Ook is het de 10e warme dag in oktober. Hiermee plaatst ze zich in het rijtje van het oktoberrecord van 10 warme dagen in de jaren 1921, 1959, 1969 en 2018. De laatste warme dag in het jaar in De Bilt was op 30 okt. 2005 toen werd het 21.1 graden.

Dertien warmtedagrecords (update 6 nov.) en 55 zomerse dagen in 2018.

Maandag 15 okt. 2018. Afgelopen weekend waren drie dagen op rij het 10e, 11e en 12e warmtedagrecord van 2018 in De Bilt. Vrijdag werd het 22.8, zaterdag 26.3 en zondag 24.2 graden. Dat waren 21.4, 23.6 en 22.6 graden op 12, 13 en 14 okt. 1990. 

Op zaterdag was het zelfs met 26.3 graden een zomerse dag (vanaf 25.0 graden) en die was nog nooit zo laat in het jaar in De Bilt. De laatste was op 10 okt. 1921 toen werd het 25.8 graden. Slechts één keer was het nog warmer in oktober en dat was 26.5 graden op 4 okt. 1983. Ook is het de 55e zomerse dag in 2018 in De Bilt en hiermee wordt het record van 51 zomerse dagen in 2006 verbroken. 

Niet eerder kennen we zo'n ongekend lange periode met zomers weer. De eerste zomerse dag was op 19 april en hiermee zitten we op een recordlange periode van 177 dagen tussen de eerste en de laatste zomerse dag. Het oude record was 165 dagen in 2011. Normaal bedraagt deze periode slechts 114 dagen. 

Mexicaanse zwartsteel (Isodontia mexicana) op de Klimop in Asperen.

Maandag 15 okt. 2018. De Mexicaanse zwartsteel (Isodontia mexicana) is een Noord-Amerikaanse Langsteelgraafwesp die leeft van Boomkrekels en Sprinkhanen. Deze exoot werd voor het eerst op 12 juli 2010 in St. Michielgestel op de foto gezet (zie het PDF-artikel van Naturalis  Mexicaanse Zwartsteel.  Op www.waarneming.nl  zijn er sinds 2013 uit 7 uurhokken waarnemingen bekend. Drie in 2017 en nu drie uurhokken in 2018.  

Vandaag tijdens mijn zoektocht naar Klimopbijen (weer 2 uurhokken erbij; Rossum en Dreumel) troffen we in Asperen op de Klimop deze exotische Langsteelgraafwesp......

Mexicaanse Zwartsteel (Isodontia mexicana) op Klimop, Asperen, 15 okt. 2018.

Klimopbijenfietsrondje Utrechtse Heuvelrug.

Zaterdag 6 okt. 2018 (update 15 okt. 2018). We zijn nu vijf weken op zoek naar de Klimopbijen die in de periode 1997-2017 maar uit 37 uurhokken bekend waren in Nederland. In 2018 is de verspreiding exposief gestegen op waarneming.nl zijn er dit jaar inmiddels uit meer dan 100 uurhokken waarnemingen gemeld (15 okt.), waarvan een aantal uurhokken helaas zonder fotowaarneming. Van die ruim 100 uurhokken hebben we zelf in 2 uurhokken foto's gemaakt (17 sept. in Arnhem en op 22 sept. in Utrecht) en als enige uurhokwaarnemer in 12 uurhokken, te weten op 24 sept. in Meerkerk, op 25 sept. in Lexmond, op 30 sept. in Ameide, op 27 sept. langs de rivier de Maas in Alphen, Appeltern, Batenburg/Bergharen en langs de rivier de Waal in Druten en Beneden-Leeuwen, op 6 okt. in Driebergen, op 8 okt. in Rhenen en op 15 okt. wederom langs rivier de Waal in Rossum en Dreumel een fotowaarneming op waarneming.nl geplaatst.  

We hebben in de afgelopen weken ook naar de Klimopbij lopen zoeken in deze regio: Langerak, Nieuwpoort, Groot-Ammers, Hoog-Blokland, Hoornaar, Noordeloos, Vianen, Hei- en Boeicop, Schoonrewoerd, Asperen, Leerdam, Leerbroek, Achterdijk, Nieuwland en daarbuiten o.a. in Maarssen, Breukelen, Hilversum, Nieuwegein, Bunnik, Zeist, Austerlitz, Odijk, Houten, Woerden, Uithoorn, Haaften, Zaltbommel en Heerewaarden maar zonder resultaat. 

Nog niet alle Klimop staat in bloei maar waar wel dan zijn de vrouwtjes van de Klimopbij zwaarbeladen met stuifmeel....

Klimopbij, met stuifmeel zwaar beladen vrouw, op Klimop, Driebergen, 6 okt. 2018.

Dertien warmtedatumrecords (update 6 nov. 2018), 3 Koudedatumrecords maar ook één koudedatumnachtrecord in 2018.

Zondag 30 sept. 2018. Afgelopen nacht werd -0.1 graden in De Bilt en werd het koudenachtrecord van +0.7 graden op 30 sept. 1940 verbroken. Hiermee is het 11e koudedatumnachtrecord in de 21e eeuw in De Bilt een feit (zie tabel). In de 21e eeuw waren er ook 142 warmtedatumrecords en 19 koudedatumrecords in De Bilt. Zie elders op deze webpagina.

Elf Koudedatumnachtrecords (historisch minimum) in de 21e eeuw in De Bilt. 

De Zuidelijke Bandzweefvlieg (Epistrophe diaphana).

Zondag 30 sept. 2018. In 1997 werden in Nederlandt twee nieuwkomers onder de Insecten de Klimopbij en het Geelbandkrieltje voor het eerst in Maastricht waargenomen. Op 17 sept. 2018 konden we ze beiden ruim 150 km noordelijker in Arnhem op de foto zetten. De verspreiding van de Klimopbij in Nederland is in 2018 explosief gegroeid van 37 uurhokken (in de periode 2000-2017) naar bijna 100 uurhokken alleen al in 2018 (7 okt.), waaronder rondom mijn woonplaats (Ameide, Lexmond en Meerkerk).  

Nog zo'n nieuwkomer de Zuidelijke Bandzweefvlieg werd in 1969/1970 voor het eerst in Zuid-Limburg waargenomen. Vanaf de jaren '80 doken er met name in warme zomers enkele exemplaren op en in de 21e eeuw worden ze jaarlijks en nog steeds, ook in 2018, alleen in Zuid-Limburg waargenomen.

Daarom was het en is het voor mij nog steeds een verrassing dat we nog steeds als enige de Zuidelijke Bandzweefvlieg in het droge en warme voorjaar van 2011 circa 100 km noordelijker in De Brand, Udenhout op de foto konden zetten.

Zuidelijke Bandzweefvlieg (Epistrophe diaphana) op Zevenblad, De Brand, Udenhout, 25 mei 2011. 

De 122e warme dag met overal Klimopbijen.

Donderdag 27 sept. 2018. Met 21.5 graden in De Bilt was het de 122e warme dag van 2018 (op woensdag 17 okt. was het de 132e warme dag) in De Bilt. Het oude record van 116 warme dagen in 2003 is hiermee ruim verbroken. Tijdens een Ebike-rondje door het land van Maas en Waal troffen we langs de Maas in Alphen, Appeltern en Batenburg, in Bergharen en langs de Waal in Druten en Beneden-Leeuwen op de Klimop de Klimopbijen. Allen de 1e waarnemingen ooit in  die 5 uurhokken. Evenals de waarnemingen in de afgelopen week in de 2 uurhokken waarin gelegen Meerkerk, Lexmond en Ameide.

De komende weken zullen we nog in vele uurhokken in de wijde regio op zoek gaan naar de Klimopbij om zo een mooi beeld neer te zetten van de uurhokverspreiding van de Klimopbij in 2018. 

De Zijdebij (Colletes) op de foto.

Dinsdag 25 sept. 2018. In de afgelopen jaren konden we van de 9 soorten Zijdebijen (1 voorjaarssoort, 5 zomersoorten en 3 nazomersoorten) de volgende 4 soorten op de foto zetten..........

Klimopbij (Colletes hederae) op Klimop, een nazomersoort, Meerkerk, 24 sept. 2018.

Wormkruidbij (Colletes daviesanus) op Boerenwormkruid, een zomersoort, Meerkerk, 15 juli 2014.

Heizijdebij (Colletes succinctus) op Struikheide, een nazomersoort, 17 sept. 2016. 

Grote Zijdebij (Colletes cunicularius), een voorjaarssoort, Goilberdingerwaard, Culemborg, 15 april 2015.

Ook de Klimopbij (ook wel Klimopzijdebij genoemd) op de Klimop in Meerkerk.

Maandag 24 sept. 2018. Vanaf sept. 2014 schrijven we op deze website dat we op zoek waren naar de Klimopbij, sept. 2014    in de wijde omgeving. Nou, vandaag is het dan zover. In Meerkerk troffen we op twee plaatsen de Klimopbij op de Klimop. Ondanks dat de Klimopbij op 25 sept. 2015 al in Culemborg op de foto werd gezet moesten wij er 3 jaar op wachten om ze in de directe omgeving waar te nemen. Inmiddels hebben we ze zelf in Ameide en Lexmond en door derden in Gorinchem op de foto gezet (30 sept. 2018)

Klimopbij (Colletes hederae) op Klimop, Meerkerk, 24 sept. 2018.

Drie koudedatumrecords tegen 13 warmtedatumrecords (update 6 nov. 2018) in De Bilt in 2018.

Zondag 23 sept. 2018). Ondanks het warmer wordende klimaat worden er ook nog koudedatumrecords verbroken in De Bilt. Vandaag was zelfs het derde koudedatumrecord van 2018 een feit (in 2010 waren er vijf koudedatumrecords, zie tabel). Het werd in De Bilt maar 10.9 graden. Het was 11.5 graden op 23 sept. 1974. Het tweede koudedatumrecord was op 17 maart toen werd het 0.0 graden. Het was 1.2 graden op 17 maart 1909. Het eerste koudedatumrecord was op 28 febr. toen werd het -4.6 graden. Dat was -1.6 graden op 28 febr. 1904. Eénmaal was het nog kouder zo laat in het winterhalfjaar in De Bilt en dat was -4.8 graden op 6 maart 1942.

De 19 Koudedatumrecords in De Bilt in de 21^e eeuw.

Er werden in de 21e eeuw 19 koudedatumrecords tegen 142 warmtedatumrecords gevestigd in De Bilt. Hier een overzicht    Warmtedatumrecords in De Bilt in de 21e eeuw

De Klimopbijen van Utrecht.

Zaterdag 22 sept. 2018. Vanmorgen de Klimopbijen van Utrecht bezocht. Het was genieten en ik kon mijn droomplaatjes maken..........

Klimopbij (Colletes hederae) op de Klimop, Utrecht, 22 sept. 2018. 

Twee hittegolven, de warmste zomer en ook de meeste zomerse- en  warme dagen in 2018

Vrijdag 21 sept. 2018. We beleefden twee hittegolven in een jaar (ook in 1941 en 2006) in de periode 15 juli t/m 27 juli (13 dagen) en 29 juli t/m 7 aug. (10 dagen).

De zomer (juni, juli en aug.) van 2018 wordt dan ook met een gemiddelde temperatuur van 18.9 graden de warmste sinds 1901 in De Bilt. Dat was 18.6 graden in 2003. 

Met 54 zomerse dagen (op 14 okt. ws het de 55e zomerse dag) (vanaf 25.0 graden) is het record van 51 zomerse dagen uit 2006 gebroken. Verdeeld over de maanden het volgende aantal zomerse dagen: April: 3 tegen 0 normaal, Mei: 13 tegen 3 normaal, Juni: 6 tegen 5 normaal, Juli: 21 tegen 9 normaal, Augustus: 11 tegen 7 normaal en in September 1 tegen normaal twee officiële zomerse dagen.

Ook het aantal warme dagen (vanaf 20.0 graden) is in 2018 verbroken. Op donderdag 27 sept. stond  de teller op 122 en op 17 okt. op 132 en is het record van 116 warme dagen uit 2003 verbroken. Verdeeld over de maanden kwamen we op het volgende aantal warme dagen: april; 9, mei; 21, juni; 21, juli; 31, aug; 24, sept. 16 en in okt. 10 dagen. In de laatste decennia is 11 warme dagen na 1 sept. normaal, dit jaar zijn het er 26 warme dagen geworden).  In de Top-5 volgen dan 1959 met 112 en 2006 en 2014 met 110 warme dagen.

Maar ook het aantal van 60 warme dagen op rij is uitzonderlijk. Vanaf 25 juni t/m 23 aug  was het dagelijks 20.0 graden of warmer. In 2003 waren er 53 warme dagen op rij, vanaf 7 juli t/m 28 aug. 2003. Op nr. 3 staat 1995 met 39 warme dagen op rij.

De Klimopbij.

Maandag 17 sept. 2018. Het was vanwege de klimaatverandering al jaren wachten op de vanuit het zuiden oprukkende Klimopbij. De eerste Nederlandse exemplaren van deze soort werden in 1997 gevangen in een tuin in Maastricht.

Nu vandaag troffen we haar in Arnhem. Nabij de in bloei gerakende Klimop foeragerend op de Muurzandkool. Op waarneming.nl waren er t/m 2010 in totaal maar 9 uurhokken (Zuid-Limburg en Zeeland) met goedgekeurde waarnemingen van de Klimopbij  5 jaar later in 2015 waren dat er 17 uurhokken, waaronder een fotowaarneming op de Klimop in Culemborg. In 2016 (ook in Noord-Brabant (Eindhoven), Zuid-Holland (Noordwijk) en Flevoland (Lelystad)) en 2017 werden er dat resp. 27 en 37 uurhokken en met het warme weer in 2018 stijgt het aantal uurhokken explosief, nu meer dan 100 uurhokken (7 okt.) In de regio in Ameide, Meerkerk, Lexmond, Gorinchem, Utrecht maar ook in Groningen en Friesland.   

Klimopbij (Colletes hederae) op Muurzandkool, Arnhem, 17 sept. 2018.

Het Geelbandkrieltje.

Maandag 17 sept. 2018. Ook leuk in Arnhem is het door klimaatverandering vanuit het zuiden oprukkende Geelbandkrieltje dat net als de Klimopbij in 1997 voor het eerst eerst in Maastricht (ENCI-groeve) werd waargenomen. Tot heden werd ze alleen in 6 uurhokken in Zuid-Limburg gezien.

Geelbandkrieltje (Paragus quadrifasciatus), Arnhem, 17 sept. 2018.

De Kleine langlijf.

Kleine langlijf (Sphaerophoria rueppelli) vrouw, Arnhem, 17 sept. 2018.

De Grote Roetbij.

Grote Roetbij (Panurgus banksianus) (vrouw), Berlicum, 11 juni 2018.

De Grote Stern en Noordse Stern.

Grote Stern, Brouwersdam, 8 sept. 2018.

Reuzenstern, Acquoy, 14 april 2013. 

Noordse Stern, Adult en Juveniel, IJmuiden, 4 okt. 2008. 

Witvleugelstern, Kinderdijk, 21 mei 2010. 

Vervolg:   Zomerhalfjaar 2018.