Laatste waarnemingenNOVEMBER 2023 - 2

Dinsdag 28 nov. 2023. Op waarneming.nl zijn er vanaf 2009 in totaal 70 soorten zweefvliegen waargenomen op Fort Hoofddijk (Botanische Tuinen Universiteit Utrecht). We zijn vanaf begin oktober 2023 zelf op zoek naar die zweefvliegen in de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht.

Op 1 nov. de 40e en 41e zweefvliegensoort de gewone snuitvlieg en de grote gevlekte langlijf, op 4 nov. de 42e de witte halvemaanzweefvlieg, op 6 nov. de 43e de terrrasjeskommazweefvlieg en op 7 nov. de 44e zweefvliegensoort de grootste verrassing zo laat in het najaar is het melkelfje. 

Vijf zweefvliegensoorten zijn sinds 2 okt. nieuw voor de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht: bosdidea (2 okt.), kustgitje (4 okt.), veranderlijke kommazweefvlieg (17 okt.), de grote gevlekte langlijf (1 nov.) en het melkelfje (7 nov.).

Dat brengt het totaal op 75 soorten zweefvliegen. Op naar de 100 soorten zweefvliegen in de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht in 2024.

De samenwerkende botanische tuinen hebben nog anderhalve maand het jaarthema 2023 ‘inheemse planten’ van de Nederlandse Vereniging van Botanische Tuinen en maakt dan plaats voor het jaarthema 2024 ‘Planten en insecten’ van de Nederlandse vereniging van Botanische Tuinen. Ook daarvoor is een mooie poster van de hand van Joris Smidt in de maak, nog even geduld.

Voor november staat de teller nu op 23 soorten zweefvliegen: bessenbandzweefvlieg, blinde bij, bosbandzweefvlieg, bretel-wimperzweefvlieg, doodskopzweefvlieg, gewone driehoekzweefvlieg, gewone pendelvlieg, gewone snuitvlieg, gewoon schaduwplatvoetje, grote gevlekte langlijf, grote kommazweefvlieg, grote langlijf, kegelbijvlieg, kleine bandzweefvlieg, kleine bijvlieg, melkelfje, menuetzweefvlieg, micaplatvoetje, slanke driehoekzweefvlieg, snorzweefvlieg, terrasjeskommazweefvlieg, variabel elfje, en witte halvemaanzweefvlieg. 

Op waarneming.nl zijn vanaf 1 okt. 2023 tot heden in Nederland in totaal 75 soorten zweefvliegen op foto gezet. Wij kwamen in de Botanische Tuinen UU op 44 soorten. Maar liefst 31 soorten hebben wij niet in de Botanische Tuinen UU gezien maar van 5 soorten zijn wij de enige waarnemer en allen op foto genomen in de Botanisch Tuinen UU te weten: grote gevlekte langlijf, kustgitje, scheefvlekplatvoetje, veranderlijke kommazweefvlieg en melkelfje.  

Van de soorten die vanaf 1 okt. gezien zijn hadden we van de volgende soorten een grote kans om ze ook te zien in de Botanische Tuinen UU: gewone citroenzweefvlieg, gewone kopermantel, onvoorspelbare bijvlieg en platte zweefvlieg. Maar helaas niet gezien. 

Donderdag 23 nov. was het de laatste novemberdag met zon en een temperatuur in de dubbele cijfers 13.3 graden. Morgen draait de wind richting noordwest en wordt het kouder. Volgende week de laatste dagen van november een graadje nachtvorst en hooguit 4 graden. De Botanische Tuinen UU sluiten op donderdag 30 nov. de poorten voor het publiek. Na drie maanden sluiting op 1 maart 2024 zijn de Botanische Tuinen UU weer te bezoeken. Dus nog een kleine week kan je een bezoek brengen aan de Tropische Vlinderkas. Die gaat pas na 4 maanden sluiting op 1 april 2024 weer open voor het publiek. In de Botanische Tuinen UU zagen we van de zweefvliegen vandaag nog de grote kommazweefvlieg, de terrasjeskommazweefvlieg, blinde bij, kegelbijvlieg, bosbandzweefvlieg, bessenbandzweefvlieg, snorzweefvlieg en de gewone driehoekzweefvlieg. In totaal zagen we in november nog 23 soorten zweefvliegen.  Van de wilde bijen (waaronder de hommels) nog een aardhommel. Zowel in oktober als november zagen we maar 4 soorten wilde bijen; aardhommel, akkerhommel, steenhommel en de tuinhommel. Van de dagvlinders de atalanta op een vanaf sept. tot in de winter bloeiende sierheester de ankerplant (Colletia paradoxa). De atalanta  kan niet als imago overwinteren maar kan een zachte winter wel  overleven. De atalanta is de enige dagvlindersoort die we in november in de Botanische Tuinen hebben gezien. In oktober hadden we nog 7 soorten dagvlinders: atalanta, bont zangoogje, dagpauwoog, gehakkelde aurelia, kleine vuurvlinder, klein koolwitje en scheefbloemwitje.  Van de als imago overwinterende dagvlinders; dagpauwoog, kleine vos, grote vos, gehakkelde aurelia en citroenvlinder hebben we geen enkel ex. meer gezien in november.
Blinde bij (vrouw) op Reuzen- of boomdahlia (Dahlia pteropoda), Botanische Tuinen Universiteit Utrecht, 23 nov. 2023. Bericht op facebook Botanische Tuinen UU van 16 nov. 2023. Voor het eerst bloeit de Boomdahlia (Dahlia pteropoda) in de Botanische Tuinen. Dit komt door het (extreem) zachte najaar en het uitblijven van vorst. Meestal vriest het al eerder en sterft de plant af voordat hij in bloei kan komen. De Boomdahlia is te vinden tegen de voorzijde (R.) van Fort Hoofddijk. De Boomdahlia kan tot twee meter hoog worden en komt oorspronkelijk uit Centraal- en Zuidwest-Mexico. Dahlia’s behoren tot de Composietenfamilie (Asteraceae).
Terrasjeskommazweefvlieg (man), Botanische Tuinen, Utrecht, 23 nov. 2023.
Atalanta op ankerplant (Colletia paradoxa), Botanische Tuinen, Utrecht, 23 nov. 2023.

Variabel elfje (man) op sneeuwbal, Botanische Tuinen UU, 9 nov. 2023.
Grote kommazweefvlieg (man), Botanische Tuinen UU, 9 nov. 2023.

Gewone driehoekzweefvlieg (vrouw), Botanische Tuinen UU, 9 nov. 2023.
Slanke driehoekzweefvlieg (vrouw), Botanische Tuinen UU, 9 nov. 2023.

Blinde bij (vrouw) met donker gekleurde voortarsen (L).en kegelbijvlieg (vrouw) met gele voortarsen (R), Botanische Tuinen UU, 9 nov. 2023.
Kegelbijvliegen (vrouwen) met gele voortarsen, Botanische Tuinen UU, 9 nov. 2023.
Nu nog op zoek naar de net als de blinde bij als imago overwinterende onvoorspelbare bijvlieg met donker gekleurde voortarsen, Drunense Duinen, 9 april 2023.  De kegelbijvlieg kan bij een zachte winter met zeer weinig vorst ook overwinteren.

Micaplatvoetje (man), Botanische Tuinen UU, 9 nov. 2023.

Zebravlinder (Colobura dirce), Vlinderkas, Utrecht, 21 nov. 2023. Vanaf 2 okt. 2023 de 43e Tropische vlindersoort op foto.
Zie de 5 pagina's met Tropische vlinders in de Vlinderkas Botanische Tuinen, Utrecht (1)

Moeders met kinderen uit de wijde omgeving beschouwen de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht als hun "Dierentuin". Er valt genoeg te beleven en te ontdekken voor de kinderen. In de Tropische Kassen zijn het de om je hoofd vliegende Tropische vlinders en daarna gaan ze op zoek naar de kuifpatrijzen, fluitkikkers en Mexicaanse bladkikker. Allen hieronder op foto.

Maar ook in het paludarium van de Mexicaanse bladkikker verblijven blauwe- en gele pijlgifkikkers (Dendrobates tinctorius azureus/citronella) beiden nog niet gezien en is er een terrarium met een hagedis de marmeranolis (ook nog niet gezien). Ook gezocht in de (water) bekers van de bromelia's naar de Antilliaanse fluitkikkers (ook nog niet gezien) Buiten gekomen gaan ze naar het educatieproject honingbijen en brengen ze een bezoek aan de Vogelhut De Tuinfluiter. Natuurbeleving van jongs af aan. Een heerlijk moment om te aanschouwen. Dat moeten we koesteren.

In het zomerseizoen kan men ook nog op zoek naar zonnende jonge ringslangen op de broedhoop van de ringslang aan de rand van de boomgaard nabij het bijenhotel en naar de muurhagedissen in de Rotstuin. De bruine ratten en rosse woelmuizen kan je overdag overal tegen komen.

Op 17, 21 en 28 nov. zagen we vanuit de Vogelhut De Tuinfluiter in/op de drie voedersilo's boomklever, ekster, heggenmus, kauw, koolmees, pimpelmees, roodborst en vink, op de rozenbottel de merel, op de elzenproppen enkele sijzen, op de graslanden koperwieken, voorbij vliegend een gaai. In de Fortgracht zwemmen aalscholver, krakeend, kuifeend, meerkoet, waterhoen en wilde eend. Het zijn zo heerlijke daagjes natuurbeleving in de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht.

Kuifpatrijs/roul-roul patrijs (Rollulus rouloul), Tropische kassen, Botanische Tuinen UU, 11 nov. 2023 (door strengere wetgeving is men in 2024 gestopt met het houden van de vogels en de amfibieën in de vitrines in de Tropische kassen.

Driekleurige gifkikker/Anthonyi's pijlgifkikker (fluitkikker) (Epipedobates anthonyi/tricolor), Tropische kassen, Botanische Tuinen UU, 16 nov. 2023.
Mexicaanse bladkikker (Agalychnis dacnicolor),  Tropische kassen, Botanische Tuinen UU, 21 nov. 2023.

Boomklever, Vogelhut De Tuinfluiter, Botanische Tuinen UU, 17 nov. 2023.

VERVOLG: NOVEMBER 2023 - 1