FEBRUARI 2023
Maandag 27 febr. 2023. Her werd dan toch nog een mooie februarimaand met 2 verassende soorten zweefvliegen die we nog nooit in februari hebben gezien op 14 febr. de bretel-wimperzweefvlieg en op 27 febr. het wilgenelfje.
Vanaf 7 t/m 10 febr. hadden we een winters weekje met 2 dagen rond de 5 graden vorst. De ooievaars raken dan werkeloos de bodem is bevroren waardoor er de eerste uren van de dag niet gefoerageerd kan worden op regenwormen. De ooievaars clusteren samen en gaan we in die periode op zoek naar deze groep ooievaars op Oud Zuilen, Utrecht. Op dinsdagmorgen 7 febr. troffen we 70 en op 8 febr. 60 ooievaars in groep op de wit berijpte graslanden. Op 9 en 10 febr. nog maar 2 graden vorst en hebben we op beide dagen weer 60 ooievaars gezien.
Maar wel in deze 4 dagen (op 7 febr. 29 ringen in groep van 70 ooievaars, op 8 febr. 22 ringen in groep van 60 ooievaars en op 9 en 10 febr. resp. 24 en 20 ringen afgelezen in groep van 60 ooievaars) in totaal 40 verschillende ringen afgelezen en dat kan nooit in een groep van 70 ooievaars. We moeten in deze 3 dagen minimaal 125 verschillende ooievaars gezien en gecontroleerd hebben op ringen.
Een groep van circa 70 Ooievaars in een winters landschap, graslanden Oud Zuilen, 7 febr. 2023. Tijdens de vorstperiode half december kon er geschaatst worden en werden er circa 200 ooievaars gezien. |
Maar in 2023 gaan we naar insecten kijken. Naar zweefvliegen, roofvliegen en wolzwevers. Maar we beginnen met de zweefvliegen. Begin jan. zagen we al 5 soorten die in volwassen stadium overwinteren: blinde bij, variabel elfje, snorzweefvlieg, bessenbandzweefvlieg en de bosbandzweefvlieg. Elders in Nederland werden in de eerste week van februari nog meer soorten van die overwinterende zweefvliegen op foto gezet: onvoorspelbare bijvlieg, gele halvemaanzweefvlieg, grote kommazweefvlieg, slanke driehoekszweefvlieg en de kustvlekoog.
Daarna kijken we uit naar de eerste soorten die als larve overwinteren; o.a. wilgengitje, donker elfje, kegelbijvlieg en de narciszweefvlieg. Maar niets van dat alles het werd tot mijn verassing een bretelwimperzweefvlieg. De 1e ooit in februari in Nederland/België op waarneming.nl en op waarnemingen.be.
Maar we beginnen goed op waarneming.nl werden onlangs 2 soorten kommazweefvliegen die we in april 2012 op de foto hebben gezet goedgekeurd. Normaal gesproken zie je de algemene 4 soorten kommazweefvliegen: grote kommazweefvlieg, gele kommazweefvlieg, terrrasjeskommazweefvlieg en bij goed op detail letten de boogkommazweefvlieg.
Maar daarnaast zie je kommazweefvliegen die door hun vlekkenpatroon afwijken van deze 4 genoemde soorten en als je serieus naar zweefvliegen wil kijken dan zou je ze moeten vangen en opprikken want er zijn nog meer soorten zoal de donkere zweefvlieg en de golvende kommazweefvlieg. Sommige soorten zijn dan ook vanaf foto niet op naam te brengen.
Maar neem bijvoorbeeld ook de bollenzweefvliegen. Een ieder die bloemballen plant in zijn tuin van winterakoniet, sneeuwklokje, krokus, hyacint of tulp die krijgen de bollenzweefvliegen er gratis bij. De larven van deze soorten leven in bloembollen. Maar hoe goed je die bollenzweefvlieg op de foto zet de deskundigen komen er niet uit en je krijgt dan als beoordeling bollenzweefvlieg spec. (Eumerus strigatus/sogdianus/funeralis. Vertaald in het Nederlands: het is dan een gewone bollenzweefvlieg of een duister bollenzweefvlieg of een knobbelbollenzweefvlieg. Je zou dus zomaar 3 soorten bollenzweefvliegen in je tuin kunnen treffen.
Maar wij maken alleen foto's van zweefvliegen en nu werden onlangs tot mijn verrassing de veranderlijke kommazweefvlieg en de variabele kommazweefvlieg goedgekeurd..
Veranderlijke kommazweefvlieg (man) (Eupeodes goeldlini) en de Variabele kommazweefvlieg (vrouw) (Eupeodes bucculatus), Zouweboezemgebied, 25 april 2012. | |
Onbegrijpelijk dan zie je in de maand april op een ochtend in een wilgengriend een aantal kommazweefvliegen die zitten te zonnen. Als fotograaf probeer je dan alle verschillende vlekkenpatronen op de foto te zetten. En nu 13 jaar later blijkt dat je naast het fotograferen van een voor de hand liggende grote kommazweefvlieg (Eupeodes luniger) ook de veranderlijke kommazweefvlieg en de variabele kommazweefvlieg op de foto te hebben gezet, Zouweboezem, 25 april 2012. | |
Maar het voorjaar van 2012 was een goed kommazweefvliegenvoorjaar want ook hier 2 veranderlijke kommazweefvliegen, Zouweboezem, 1 april 2012 (man) en Lingebos, 14 mei 2012 (vrouw). | |
Boogkommazweefvlieg (vrouw) (Lapposyrphus lapponicus) op gewone berenklauw, Viaanse bos, 29 juli 2011 en op wilgenkatjes, Maarn, 12 maart 2014. | |
Terrasjeskommazweefvlieg (man) en Grote kommazweefvlieg (vrouw) (Eupeodes luniger) op krokus, Meerkerk, 7 maart 2015 en op wintermahonia, Meerkerk, 24 nov. 2014. | |
Terrasjeskommazweefvlieg (man) (Eupeodes corollae), Oud Zuilen, 30 sept. 2022. | |
Gele kommazweefvlieg (man) (Eupeodes latifasciatus) op fluitenkruid, Zouweboezem, 6 mei 2021. |
|
Maar het werd nog mooier op 27 febr. zaten op de sneeuwbal de in de 1e helft van januari 2023 geziene bosbijvlieg, snorzweefvlieg, variabel elfje en blinde bij en op de wintermahonia het variabel elfje, blinde bij en zweefvliegensoort nr. 8 in 2023 het nog nooit in februari geziene wilgenelfje | |
Wilgenelfje (man) op wintermahonia, Meerkerk, 27 febr. 2023. Zweefvliegensoort nr. 8 op foto in 2023. | |
In de 2e helft van februari waren er maar weinig dagen met zon. Maar op de laatste 6 dagen van februari met een frisse noordoosten wind en een graadje nachtvorst kregen we een aantal zonnige dagen. Op 25 febr. troffen we op de windluw staande sneeuwbal in Meerkerk 3 soorten zweefvliegen waarvan 2 soorten het variabel elfje en de blinde bij al vanaf 1 jan. gezien werden. De derde soort was de kegelbijvlieg te herkennen aan de gele voortarsen. Tevens de 7e zweefvliegensoort in 2023 op foto. We hebben dan ook vanaf 1 jan. met de Papilio insectenkijker alle blinde bijen bekeken en die hadden allemaal zwarte voortarsen dus tot vandaag. |
|
Kegelbijvlieg (man) met gele voorpoten op sneeuwbal, Meerkerk, 25 febr. 2023. De 7 Zweefvliegensoorten in 2023 (update 25 febr.); in januari de blinde bij (1e), variabel elfje (1e), snorzweefvlieg (5e), bessenbandzweefvlieg (5e) en bosbandzweefvlieg (11e) en in februari de bretelwimperzweefvlieg (14e) en de kegelbijvlieg (25e). |
|
Blinde bij (vrouw) met zwarte voorpoten op sneeuwbal, Meerkerk, 25 febr. 2023. | |
Vanaf 13 t/m 15 febr. met een zwakke wind en temperaturen van 10 - 11 graden was het zonnig voorjaarsweer. In Meerkerk foerageerden nog steeds (ook in de 1e helft van januari) op de sneeuwbal, vleesbes en wintermahonia de zweefvliegen. Op de nu bloeiende sneeuwklokjes en krokussen geen enkele zweefvlieg gezien. | |
Bretelwimperzweefvlieg (man) (Dasysyrphus albostriatus) op wintermahonia, Meerkerk, 14 febr. 2023. Tot mijn verrassing een nieuwe soort in de maand februari. De 1e waarneming in febr. in Nederland/België op waarneming.nl. en waarnemingen.be | |
De vroegste op waarneming.nl was op 22 maart 2021 in Barneveld. Op foto staat een binnenshuis uitgeslopen bretelwimperzweefvlieg op het raam dat naar buiten wil. De overige eerstelingen buitenshuis in de afgelopen 10 jaar zijn vanaf 5 april in Nederland. In België zijn er maartwaarnemingen in 2019, 2020 en 2022. De vroegste is op 24 maart 2020. | |
In de eerste 2 maanden van het jaar hebben we nu vanaf 2007 de volgende 9 soorten zweefvliegen in alfabetische volgorde op foto gezet: bessenbandzweefvlieg, Blinde bij, bosbandzweefvlieg, bretelwimperzweefvlieg (14-02-2023), gele halvemaanzweefvlieg, kegelbijvlieg, onvoorspelbare bijvlieg, snorzweefvlieg, variabel elfje en het wilgengitje (24-02-2014). | |
Snorzweefvlieg (vrouw) op wintermahonia, Meerkerk, 14 febr. 2023 | |
Blinde bij (vrouw) op wintermahonia, Meerkerk, 14 febr. 2023 | |
Weidehommel, Zouweboezemgebied, 13 febr. 2023. | |
Kolgans zwart BS5, Polder Lakerveld, Meerkerk, 13 febr. 2023. Geringd op 30 dec. 2014 te Maren-Kessel. Eenmaal op 8 dec. 2015 afgelezen in de Alblasserwaard en de laatste aflezingen waren op 5 nov. 2021 op de Lekuiterwaard Schalkwijk en op 19 maart 2022 in Polen. | |
Van 6 t/m 9 feb. een winters weekje met enkele graden nachtvorst en blauwe luchten met de ochtend ooievaars in het wit berijpte landschap van Oud Zuilen en 's-middags blinde bij op gele krokus en snorzweefvlieg op de paarse krokus. | |
Vanmorgen wit berijpte graslanden en vanmiddag bloeiende krokussen met een snorzweefvlieg (vrouw), Nieuwegein, 7 febr. 2023 | |
Ooievaars in het winterse landschap van Oud Zuilen, 7 en 8 febr. 2023. | |
Tijdens de vorstperiode half december 2022 dom genoeg de groep van circa 200 ooievaars gemist op Oud Zuilen. Op 7 en 8 febr. bij -2 tot -4 graden een herkansing. Op de eerste dag in een groep van circa 70 ooievaars maar liefst 6 ringen voor het eerst op Oud Zuilen afgelezen, 7 febr. 2023. Het leuke van ooievaarsringen aflezen in groepen ooievaars op Oud Zuilen is dat je iedere dag nieuwe nummers aflees. Want de groepssamenstelling blijkt iedere dag anders te zijn. Op 7 febr. hadden we bij 5 graden nachtvorst op een wit berijpt grasland een groep van 70 ooievaars en konden we in totaal 29 ringnummers aflezen. Op 8 febr. 4 graden vorst en bestond de groep uit 60 ooievaars en werden er 22 ringen afgelezen waarvan 8 nieuwe ringnummers en op 9 en 10 febr. nog maar 2 graden vorst en opnieuw circa 60 ooievaars maar wel 24 en 22 ringen afgelezen en nu waren er 2 en 1 ringnummers nieuw. Eindresultaat in 4 dagen op Oud Zuilen 40 verschillende ringnummers afgelezen en komen we tot de conclusie dat er deze 3 dagen op Oud Zuilen minimaal 125 ooievaars aanwezig waren. Dat 1 op de 3 ooievaars geringd is lijkt me realistischer. Per slot hebben we bij de broedvogels periode 2019-2022 op circa 950 ooievaarsnesten 633 ooievaars met ring afgelezen. De Nieuwegeinse ooievaars stonden op 6 febr. 's-middags samen op het nest, op de vroege ochtend 7 febr. stonden ze op de graslanden van Oud Zuilen en vanmiddag stonden ze weer samen op hun nest in Nieuwegein. De volgende ochtend 8 febr. stonden ze samen op het nest in Nieuwegein en op 9 febr. stond er in de ochtendschemering 1 ooievaar op het nest en de ander zat weer op Oud Zuilen. Nu hebben we in de afgelopen weken in totaal 13 ringnummers voor het eerst op Oud Zuilen afgelezen; 8 ooievaars overwinteren voor het eerst in Nederland (2e t/m 5e k.j.), 2 overwinteren normaal in de buurt van hun nest (zelf de vorige winter afgelezen in Schoonrewoerd en Vreeland) en de overige 3 hebben we zelf de vorige winter afgelezen bij de afvalverwerkingsbedrijven in Oss en Barneveld (Harselaar). Maar ook andersom is mogelijk er zijn 2 ooievaars die de vorige winter op Oud Zuilen overwinterden de één zit deze winter op de afvalverweking in Oss en de ander op de vuilstort in Tilburg. |
|
De ooievaar man van Meerkerk (nestjong 2005) is sinds 2008 broedvogel in Meerkerk en overwinterd al jaren op Oud Zuilen, Oud Zuilen, 7 febr. 2023. Eind febr. staat hij weer op het nest in Meerkerk en soms op dezelfde is dan ook de vrouw (nestjong 2013) vanaf 2015 broedvogel in Meerkerk die in Spanje (wordt daar regelmatig afgelezen) overwinterd weer terug. In de winter 2029/2020 overwinterde ze in Meerkerk en bracht ze de nacht door op de noksteen van de Her. Kerk. | |
Een Franse ooievaar (nestjong 2017) overwinterd al enkele jaren op Oud Zuilen. Vanaf 2022 broedvogel in Maarssen. | |
Ooievaars in een winter landschap. In de loop van de ochtend begint het ijs te smelten en gaan de ooievaars water drinken, Oud Zuilen, 7 febr. 2023 | |
Terwijl in Westbroek 3 en op Oud Zuilen 2 broedparen van de ooievaar op hun nest zaten verbleef op de graslanden van Oud Zuilen 14 ooievaars waaronder 2 ooievaars waarvan de één eind okt. 2022 bij de afvalverwerking in Barneveld (Harselaar) en de ander half dec. bij de afvalverwerking van Oss verbleef. Nu zaten ze rond het middaguur op Oud Zuilen en in de loop van de middag gaan ze foerageren bij de afvalverwerking PreZero op Industrieterrein Lage Weide, Utrecht. Beiden zijn nieuw op de ooievaars overwinteringsplaats Oud Zuilen, 6 febr. 2023. | |
Een Utrechtse stadsparkiet, Oud Zuilen, 6 febr. 2023. | |
Ook de torenvalken hebben vanaf begin 2017 kleurringen, Lekuiterwaard Achthoven, 8 febr. 2023. Geringd op 7 juli 2022 aan de overkant van de rivier de Lek in IJsselstein | |
Begin 2017 zijn VRS De Haar, VRS Het Gooi en VRS Nebularia in het Groene Hart van Nederland gestart met een RAS-project voor overlevingsonderzoek bij Torenvalken. Zowel jonge als volwassen Torenvalken worden geringd met een lime (lichtgroene) kleurring met drie zwarte letters en/of cijfers aan de linker tarsus. De gebruikte tekens zijn: A, C, E, H, J, K, L, N, P, S, T, U, X, Y, Z, 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9. De ring wordt van onder naar boven afgelezen. Zie https://submit.cr-birding.org/ | |
Voor de Herv. Kerk van Westbroek een mostapijt met gele krokus. Volgens mij staan ze daar al 100 jaar. Maar na een graadje nachtvorst is de zonnewarmte met de middag voldoende voor de zweefvliegen om te komen foerageren. Twee Blinde bijen (vrouwen) op gele krokus Westbroek, 6 febr. 2023. | |
Soms heb je 3 geringde ooievaars bijeen en dan heb je weer een groep ongeringde ooievaars, Oud Zuilen, 8 febr. 2023. | |
Vervolg: JANUARI 2023 - 2 |