Vrijdag 9 febr. Vanaf 31 jan. op 6 dagen een bezoek gebracht aan de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht. Met dit zachte weer met 4 + 10 graden dagen komen steeds meer planten en struiken in bloei. Elke dag zie je weer nieuwe soorten. Inmiddels 50 soorten met foto op deze website gezet.  

Stinzenhelling met winterakonieten, sneeuwklokjes en krokussen in de afgelopen 10 dagen werden bij zonnige momenten 4 imago-overwinteraars gezien. Van de zweefvliegen werden de blinde bij, snorzweefvlieg en het variabel elfje en van de solitaire bijen & hommels de aardhommel op foto gezet, Botanische Tuinen Universiteit Utrecht, 9 febr. 2024.

Plant & Insect is het thema van de Nederlandse Vereniging Botanische Tuinen in 2024. 

Nu kijken we op dagen met zon in februari uit naar de 4e imago-overwinteraar onder de zweefvliegen de bosbandzweefvlieg. Maar ook zijn er dagvlinders die imago-overwinteraars zijn die gezien kunnen worden zoals de citroenvlinder, kleine vos en dagpauwoog.

Maar ook kans om soorten te zien die zachte winter kunnen overleven zoals bij de zweefvliegen de gele halvemaanzweefvlieg en terrasjeskommazweefvlieg en bij de dagvlinders de atalanta.  

Of zien we in februari ook al de eerste pop-overwinteraars in alfabetische volgorde zijn dat bij de zweefvliegen o.a. de bretelwimperzweefvlieg, wilgenelfje en wilgengitje, bij de solitaire bijen de asbij, gehoornde metselbij, gewone sachembij, grasbij, grijze zandbij, ranonkelbij, rosse metselbij, tweekleurige zandbij, vosje en zwart-rosse zandbij en bij de hommels de akkerhommel, boomhommel, grote koekoekshommel, steenhommel, tuinhommel en weidehommel. 

In de week van 12 t/m 16 febr. kan de temperatuur op donderdag oplopen tot ruim 15 graden maar is de kans op zon met 10 - 20 % tussen de buien door maar klein. Maar soms wel voldoende tussen 12.00 en 15.00 uur om een zweefvlieg, solitaire bij, hommel en dagvlinder te zien. Dus paraplu mee en op die zonnige momenten insecten spotten.

Het wordt spannend wat de februaridagen met zon voor ons nog in petto hebben in de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht. De eerste 8 dagen in de Tuinen waren lovend met 2 pagina's vol met foto's van planten, vogels, een zoogdier, 3 soorten zweefvliegen en een hommel. Nog een natuurrijk jaar met verrassingen te gaan.

Op naar o.a. de 100 soorten zweefvliegen, 50 soorten solitaire bijen en hommels en 20 soorten dagvlinders en libellen/waterjuffers op foto in de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht in 2024.

Nr. 50; Alba sleutelbloem (Primula marginata alba), bollen terras, Botanische Tuinen, Utrecht, 5 febr. 2024.

Nr. 49; Steenbreek (Saxifraga marginata), bollen terras, Botanische Tuinen, Utrecht, 5 febr. 2024.

Nr. 48; Steenbreek (Saxifraga apiculata 'Gregor mendel', Botanische Tuinen Utrecht, 12 febr. 2024.

Nr. 47; Steenbreek (Saxifraga marginata var. rocheliana), plantenbak terras, Botanische Tuinen, Utrecht, 5 febr. 2024.

Nr. 46; Primula allionii, Bollen Terras Botanische Tuinen Utrecht, 12 febr. 2024.

In de Rotstuin vonden we de volgende soorten in bloei

Nr. 45; Gele winterzoet of meloemboom (Chimonanthus praecox concolor), Botanische Tuinen, Utrecht, 5 febr. 2024.

Nr. 44; Crocus thirkeanus, Botanische Tuinen, Utrecht, 5 febr. 2024.

Nr. 43; Wilde aardbei (Fragaria virginiana), Botanische Tuinen, Utrecht, 5 febr. 2024.

Nr. 42;  Goudveil (Chrysoplenium macrophyllum), Botanische Tuinen, Utrecht, 5 febr. 2024.

Nr. 41; Kaukasische look zonder look (Pachyphragma macrophyllum), Botanische Tuinen, Utrecht, 9 febr. 2024.

Nr. 40; Winterbegonia/olifantenoren (Bergenia stracheyi), Botanische Tuinen, Utrecht, 9 febr. 2024.

Tegen de Fortmuur..

Nr. 39; Koraalplant (Berberidopsis corallina), Fortmuur Botanische Tuinen, Utrecht, 5 febr. 2024.

Nr. 38; Mediterrane wolfsmelk (Euphorbia characias), Fort, Botanische Tuinen, Utrecht, 5 febr. 2024.

Op de stinzenhelling...

Stinzenhelling,  Botanische Tuinen, Utrecht, 7 febr. 2024.

Dubbel sneeuwklokje (Galanthus nivalis 'Flore Pleno''), stinzenhelling, Botanische Tuinen, Utrecht, 5 febr. 2024.

Lenteklokje (Leucojum vernum),  Botanische Tuinen, Utrecht, 7 febr. 2024.

Nr. 37; Sneeuwroem (Chionodoxa luciliae), stinzenhelling, Botanische Tuinen, Utrecht, 5 febr. 2024.

Nr. 36; Gevlekt longkruid (Pulmonaria officinalis), Botanische Tuinen, Utrecht, 5 febr. 2024.

De eerste Narcis (Narcissus spec) in de Botanische Tuinen Utrecht, 5 febr. 2024.

Nr. 35; Oosterse sterhyacint (Scilla siberica),  Botanische Tuinen Utrecht, 7/27 febr. 2024.

Met de middag was op maandag de temperatuur opgelopen naar 10-11 graden en met af een toe een glimp van de zon gingen op beschutte plaatsen de bloemen van de sneeuwklokjes, winterakonieten en krokussen open en verschenen er maar liefst 3 soorten zweefvliegen. Het variabel elfje is nieuw nr. 3 in 2024. De blinde bij en snorzweefvlieg hadden we ook op 1 febr.

Blinde bij (vrouw) op sneeuwklokje, Stinzenhelling Botanische Tuinen, Utrecht, 5 febr. 2024. Om zweefvliegen op sneeuwklokjes te fotograferen moet je ze zien neer strijken. Want vrijwel direct kruipen ze voor onbepaalde tijd in de bloem. En dan is het wachten wachten wachten. Maar het is gelukt zowel bij de blinde bij als bij de snorzweefvlieg.
Blinde bij (vrouw) op winterakoniet, Stinzenhelling Botanische Tuinen, Utrecht, 5 febr. 2024.

Snorzweefvlieg (vrouw) op sneeuwklokje (Galanthus nivalis), Stinzenhelling Botanische Tuinen, Utrecht, 9 febr. 2024. Om zweefvliegen op sneeuwklokjes te fotograferen moet je ze zien neer strijken. Want vrijwel direct kruipen ze voor onbepaalde tijd in de bloem. En dan is het wachten wachten wachten. Maar het is gelukt zowel bij de blinde bij als bij de snorzweefvlieg.

Snorzweefvlieg (vrouw) op winterakoniet (Eryanthis hyemalis), Stinzenhelling Botanische Tuinen, Utrecht, 5 febr. 2024.

Variabel elfje (man) op boerenkrokus (Crocus tommasinianus), Stinzenhelling Botanische Tuinen, Utrecht, 5 febr. 2024. Zweefvlieg nr. 3 in 2024. Op naar de 100 soorten zweefvliegen in de Botanische Tuinen, Utrecht in 2024. Nog 97 soorten te gaan.

Op woensdag werd het nog ruim 7 graden en de zon gaf onvoldoende warmte. De blinde bij bleef zich opwarmen bij het Bijenhotel en op de krokussen geen zweefvliegen maar wel mijn 1e hommel van 2024; een aardhommel. 

Aardhommel op boerenkrokus (Crocus tommasinianus), Stinzenhelling Botanische Tuinen, Utrecht, 7 febr. 2024. Mijn eerste hommel van 2024.

Rosse woelmuis, Botanische Tuinen, Utrecht, 7 febr. 2024. Naast de mol gezien de vele molshopen zijn de rosse woelmuis en de bruine rat de meest geziene zoogdieren in de Botanische Tuinen. Het zien van een konijn, rode eekhoorn, huisspitsmuis of een wezel is ook mogelijk.

In de Ontdektuin komt de roodborst tijdens het fotograferen van de planten bij je zitten, Botanische Tuinen, Utrecht, 7 febr. 2024.

Zeven soorten toverhazelaars (Hamamelis); 1 x Rotstuin, 2 x Bamboebos en 4 x Ontdektuin. In close-up betoverend zo mooi....

Nr. 34; Hamamelis x Intermedia 'Sophie', Rotstuin Botanische Tuinen, Utrecht, 13 febr. 2024.

Chinese toverhazelaar (Hamamelis mollis), Ontdektuin Botanische Tuinen, Utrecht, 5 febr. 2024.

Nr. 33; Hamamelis x intermedia 'Gimborn's Perfume', Ontdektuin Botanische Tuinen, Utrecht, 5 febr. 2024.

Hamamelis x intermedia 'Aphrodite', Ontdektuin Botanische Tuinen, Utrecht, 5 febr. 2024.

Nr. 32; Hamamelis x intermedia 'Diane', Ontdektuin Botanische Tuinen, Utrecht, 5 febr. 2024.

Nr. 31; Hamamelis x intermedia 'Jelena', Bamboebos, Botanische Tuinen Utrecht, 19 febr. 2024.

Hamamelis vernalis, Bamboebos, Botanische Tuinen Utrecht, 28 febr. 2024.

Nr. 30; Japanse sierkwee (Chaenomeles speciosa), Botanische Tuinen, Utrecht, 7 febr. 2024.

Nr. 29; Japanse sierkers (Prunus incisa Paean), Botanische Tuinen, Utrecht, 13 en 7 febr. 2024.

Nr. 28; Japanse kruidenstruik/Stompe kruidstruik (Lindera obtusibola), Botanische Tuinen, Utrecht, 7 febr. 2024.

Nr. 27; Papierstruik (Edgeworthia chrysantha 'Grandiflora'),  Botanische Tuinen, Utrecht, 7 febr. 2024.

Nr. 26; Rozemarijn (Rosmarinus officinalis),  Botanische Tuinen, Utrecht, 7 febr. 2024.

Nr. 25; Buishyacint (Puschkinia libanotica), Botanische Tuinen Utrecht, 12 febr. 2024.

Voormalige Evolutietuin.

Nr. 24; Sneeuwbal (Viburnum x bodnantense 'dawn' , Botanische Tuinen, Utrecht, 7 febr. 2024.

ingang

Nr. 23; Sneeuwbal (Viburnum tinus), naast ingang, Botanische Tuinen, Utrecht, 7 febr. 2024. Waarop 12/13 febr. een blinde bij.

Nr. 22; Groenblijvende bes (Ribes laurifolium), Botanische Tuinen, Utrecht, 5 febr. 2024.

Nr. 21; Vleesbes (Sarcococca confusa), Botanische Tuinen, Utrecht, 5 febr. 2024.

 In de Fortgracht poseren de vogels voor de bezoekers. 

Aalscholver, kuifeend en dodaars, Fortgracht, Botanische Tuinen, Utrecht, 2, 7 en 9 febr. 2024. Overige soorten op de Fortgracht: krakeend, wilde eend, meerkoet en waterhoen.
Onderweg naar de Botanische Tuinen UU de IJsvogel op foto op 2 febr. in Nieuwegein. Al een paar keer voorbij zien flitsen in de Botanische Tuinen maar nog niet bij de nestwand in de oeverwal van de Fortgracht.
Blauwe reiger en gaai, Botanische Tuinen, Utrecht, 5 en 7 febr. 2024. Maar ook zijn er door derden in januari schitterend foto's gemaakt van vuurgoudhaan, putter, sijs en grote barmsijs in de zwarte elzen nabij de Vogelhut De Tuinfluiter.

Gele korstzwam, Botanische Tuinen, Utrecht, 7 febr. 2024.

Zondag 4 febr. 2024. Op Nature Today verscheen vandaag het volgende artikel van de onvolprezen tekstschrijfster Hanneke Jelles van de Hortus botanicus Leiden.

Plant en insect: Botanische Tuinen

Hortus botanicus Leiden  

4-FEB-2024 - Wie heeft het begin februari nog over goede voornemens? Wat ons betreft kan dat best. Zeker als het gaat om het jaarthema van de Botanische Tuinen: Plant en Insect. De planten in die tuinen zijn er meestal niet vanzelf gekomen, maar vrijwel alle beestjes wonen er naar eigen keus. Botanische Tuinen zijn prachtplekken om de insectenwereld te leren kennen.

Gele veenzweefvlieg (vrouw), Botanische Tuinen, Utrecht, 10 okt. 2023.

Veel verschillende bloemen, een lang uitgestrekte bloeiperiode, en in veel gevallen ook een mooi aanbod aan inheemse planten. Gif wordt er niet gespoten, het maaibeleid is terughoudend. Als ik een insect was wist ik het wel: een Botanische Tuin is een soort luilekkerland. Niet voor niets heeft de Hortus botanicus Leiden zich recent aangesloten bij de Groene Cirkel Bijenlandschap. 

Hoffotograaf

In Leiden is 'hoffotograaf' Jan Meijvogel een enthousiast insectenjager met de camera. Hij maakt de mooiste plaatjes, maar anders dan bij de planten meestal het geval is: insecten hebben ook in een Botanische Tuin geen naambordje. Gelukkig helpt de onvolprezen app ObsIdentify ons vaak uit de brand. Als ObsIdentify met 100 procent stelligheid de naam weet, durven we die onder de foto’s te zetten. Voor al die mensen van ObsIdentify die achter de schermen de waarnemingen controleren: je hebt geen idee hoeveel mensen je daar een plezier mee doet. Het is vast soms reuze vermoeiend werk (vage foto's, flauwe foto's uit de dierentuin, de inzender was te beroerd om te bukken) maar hou vol.

Grote kommazweefvlieg (vrouw), Botanische Tuinen, Utrecht, 1 nov. 2023.

Wilde planten

Onder de leden van de Nederlandse Vereniging van Botanische Tuinen zijn klassieke Botanische Tuinen, maar ook bijvoorbeeld arboreta en een tuinbouwmuseum. De Botanische Tuin van Nijmegen is gespecialiseerd in wilde planten, die er goed gedijen. Ze vermeerderen zich spontaan in de natuurlijk aandoende vegetatie, die een grote aantrekkingskracht heeft op de honderden soorten diertjes die er naar eigen keuze wonen of op bezoek zijn.

Gewoon krieltje (vrouw) op madeliefje (Bellis perennis), Botanische Tuinen, Utrecht, 30 okt. 2023.

Jan Jansen is sinds een jaar of drie gebiologeerd door insecten die Hortus Nijmegen bezoeken. Hij werkt aan een overzicht van alle waarnemingen, met uitzondering van de planten - waarover later meer. Terugkomend op het begin van dit stukje. Het is nog niet te laat voor goede voornemens. Pak uw fototoestel, mobiel, notitieblokje en stroop dit jaar met grote regelmaat uw favoriete Botanische Tuin af op zoek naar bloembezoekers. Er is een wereld te ontdekken.

Mahonia

Blinde bij op wintermahonia, Meerkerk, 28 jan. 2024

Snorzweefvlieg op wintermahonia, Meerkerk, 28 jan. 2024

Variabel elfje op wintermahonia, Meerkerk, 28 jan. 2024

Op onze bijdrage van een week geleden reageerde lezer Wim met een goede tip. "Gister op de Mahonia japonica in Meerkerk drie soorten zweefvliegen: blinde bij, snorzweefvlieg en variabel elfje. Op 1 januari had ik nummer vier, de bosbandweefvlieg", schrijft hij. "Op mijn website een fotopagina aangemaakt met 15 jaar insecten op de wintermahonia. Vandaag verwacht ik de eerste zweefvliegen te zien op de winterakoniet en krokussen."

Snorzweefvlieg op winterakoniet, Meerkerk, 29 jan. 2024.

En dan komt de tip: "Op Waarneming.nl kan je al meer dan tien jaar zien wat de mensen aan insecten op foto zetten in de wintermaanden. Foto's aanklikken en dan soortgroep Vliegen, Bijen of Dagvlinders selecteren." Ach ja natuurlijk, zo simpel is het, als je het even weet.

"Ook kan je op Waarneming.nl zien wat er in het afgelopen decennium in de Hortus Leiden of in de Botanische Tuinen Utrecht op foto is gezet. In de eerste vijf maanden van 2022 en 2023 is dat in de Hortus Leiden qua insecten niet veel."

Kijk, dat is een mooi voornemen voor 2024, kom foto's maken én meld uw waarnemingen op Waarneming.nl.

Meer informatie

---  Wetenschappelijk artikel (pdf: 785 KB) van Jan Jansen over Hortus Nijmegen.

--- Wim hoeft geen goede voornemens meer te maken: hij fotografeert sinds oktober vorig jaar zweefvliegen in de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht.

--- Op Wims website lees je over de zweefvliegen vanaf 2007/2008 in het winterhalfjaar. Heel veel mooie foto's!  

Tekst: Hanneke Jelles, Hortus botanicus Leiden, met dank aan Jan Jansen

Bosbandzweefvlieg (vrouw) op wintermahonia (Mahonia Japonica), voortuin Meerkerk, 1 jan. 2024.

VERVOLG: FEBRUARI 2024 - 1