Laatste waarnemingenOKTOBER 2023 - 1

Maandag 2 t/m dinsdag 17 okt. 2023. Bijna dagelijks op zoek naar de zweefvliegen in de  Botanische Tuinen Universiteit Utrecht  (Fort Hoofddijk). Het is nog steeds nu het bloeiseizoen ten einde loopt een bloemenweelde om in weg te dromen. Bijna dagelijks hebben we de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht rond gelopen en maar liefst 44 soorten zweefvliegen (update 7 nov.) waargenomen/op de foto gezet. De laatste 6 soorten zijn nr. 37 de veranderlijke kommazweefvlieg op 17 okt., nr. 38 het variabel elfje op 28 okt. nr. 39 het gewoon krieltje op 30 okt. en in november nog nr. 40 en nr. 41 de gewone snuitvlieg en de grote gevlekte langlijf op 1 nov., nr. 42 de witte halvemaanzweefvlieg op 4 nov, nr. 43 de terrasjeskommazweefvlieg op 6 nov. en nr. 44 het melkelfje op 7 nov.

Op de tientallen informatiepanelen alles over de (geneeskrachtige) kruiden in de aangelegde plantvakken, ouderwetse Hollande graslanden, een kalkgrasland, een boomgaard met enkele fruitbomen met oude appel- en perenrassen voor de bloembestuivers de (wilde) bijen en zweefvliegen, een hommeltuin met bloemen die alleen door hommels worden bestoven, een dagvlindertuin met info over dag- en nachtvlinder, een libellenplas met info en nog veel meer.

Hieronder de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht tijdens de vier jaargetijden in beelden:

Onbegrijpelijk dat deze kleurenpracht in de wintermaanden de bezoekers onthouden wordt (gesloten tot 1 maart. In de afgelopen jaren kwam het tweemaal voor dat de hoofdbloei van de stinzenhelling met o.a. winterakonieten, sneeuwklokjes en krokussen medio februari al voorbij was. Daarnaast afgaande op bovenstaande poster bloeien er in januari/februari ook al diverse soorten hier niet genoemde planten en struiken.  Voor een vrijwel compleet overzicht van de bloeiende planten in de Botanische tuinen Utrecht in februari zie op deze website de pagina's van febr. 2024. Van de zweefvliegen foerageren er op zonnige dagen in jan./febr. sowieso de imago-overwinteraars snorzweefvlieg, variabel elfje, blinde bij en bosbandzweefvlieg. Wanner geen strenge vorst kans op overwinteraars: kegelbijvlieg, onvoorspelbare bijvlieg, grote kommazweefvlieg. De eerste helft van februari 2024 viel tegen in de Botanische Tuinen Utrecht. Weinig dagen met zon en er werden op de Stinzenhelling met winterakoniet, sneeuwklokje en krokus alleen maar de 4 imago-overwinteraars gezien; blinde bij, snorzweefvlieg en variabel elfje en de aardhommel.    In febr. dan kans op vroege pop-overwinteraars; bretelwimperzweefvlieg, wilgengitje en wilgenelfje.
De vier jaargetijden: Winter, Lente, Zomer en Herfst in de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht (Fort Hoofddijk).

Natuurlijk gingen we dagelijks naar de Vlinderkas met Tropische vlinders en konden we in oktober/november in 30 bezoek dagen 43 soorten op foto zetten; waaronder de monarchvlinder, malachietvlinder en de blauwe morpho vlinder....

MONARCHVLINDER (DANAUS PLEXIPPUS).
MALACHIETVLINDER (SIPOETRA STELENIS).
BLAUWE MORPHO VLINDER (MORPHO PELEIDES).

Zie op deze website de vijf pagina's: Tropische vlinders in de Vlinderkas Botanische Tuinen Universiteit Utrecht

Vanaf 2 t/m 17 okt. bijna dagelijks de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht bezocht. We zagen maar enkele soorten hommels. 

Maar van de zweefvliegen zagen we vanaf 2 okt. t/m 7 nov. 2023 maar liefst 44 soorten; bessenbandzweefvlieg, blinde bij, bosbandzweefvlieg, bosbijvlieg, bosdidea, bretelwimperzweefvlieg, citroenpendelvlieg, doodskopzweefvlieg, gele kommazweefvlieg, gele veenzweefvlieg, gewone bollenzweefvlieg, gewone driehoekzweefvlieg,  gewone korsetzweefvlieg, gewone pendelvlieg, gewone rode bladloper, gewone snuitvlieg, gewoon krieltje, gewoon schaduwplatvoetje, grote gevlekte langlijf, grote gouden bladloper, grote kommazweefvlieg, grote langlijf, hommelbijvlieg, kegelbijvlieg, kervelgitje, kleine bandzweefvlieg, kleine bijvlieg,  kruiskruidgitje, kustgitje, melkelfje, menuetzweefvlieg, micaplatvoetje, paddenstoelgitje, puntbijvlieg, scheefvlekplatvoetje, slanke driehoekzweefvlieg, snorzweefvlieg, stadsreus, terrasjeskommazweefvlieg, tuingitje, variabel elfje, veranderlijke kommazweefvlieg, vliegende speld en witte halvemaanzweefvlieg.

De bosdidea, gele veenzweefvlieg, gewone korsetzweefvlieg, gewone rode bladloper, grote gevlekte langlijf, grote gouden bladloper, kruiskruidgitje, melkelfje, paddenstoelgitje, scheefvlekplatvoetje en de veranderlijke kommazweefvlieg hadden we na 1 sept. niet meer gezien en het kustgitje is nieuw de 155e zweefvliegensoort op foto in 2023.

De Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht zijn vanaf 1 maart tot 1 dec. dagelijks geopend vanaf 10.00 uur tot 16.30 uur. De website bezocht en mij gelijk aangemeld als Vriend van de Botanische Tuinen UU. We gaan de komende jaren dan ook regelmatig hier op zoek naar zweefvliegen. En hopelijk dan ook in de wintermaanden.

Op naar de 100 soorten zweefvliegen in de Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht in 2024. 

Door derden werden vanaf 2009 op www.waarneming.nl foto's van 70 soorten zweefvliegen en van 60 soorten wilde bijen geplaatst. Allen genomen in Fort Hoofddijk oftewel de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht. Inmiddels hebben we vanaf 2 okt t/m 7 nov. 5 soorten zweefvliegen gezien die nog niet eerder gemeld zijn: nr. 71 de bosdidea (2 okt.), nr. 72 het kustgitje (4 okt.), nr. 73 de veranderlijke kommazweefvlieg (17 okt.), nr. 74 de grote gevlekte langlijf (1 nov.) en nr. 75 het melkelfje (7 nov.). 

Zie Soortenlijst zweefvliegen Botanische Tuinen Universiteit Utrecht

Maar wat wil je in de eerste helft van oktober was de gemiddelde temperatuur 16.8 graden (normaal 13.8 graden) en er waren 7 warme dagen vanaf 20.0 graden. Op de 2e plaatst staat nu de eerste helft van oktober 2006 met een gemiddelde van 16.5 graden.

Uiteindelijk kwam okt. 2023 met een gemiddelde van 13.2 graden op de 6e plaats van warmste oktobermaanden in De Bilt sinds 1901. Normaal gemiddelde periode 1990-2020 is 10.9 graden. Vorig jaar okt. 2022 was het gemiddelde 13.1 graden en staat nu op de 7e plaats.

Vanaf 18 mei t/m vrijdag 13 okt. 2023 werd er in De Bilt een recordreeks van 149 dagen op rij genoteerd waarop het minimaal 15 graden werd. Het oude record telde 148 dagen en was vanaf 10 mei t/m 4 okt. 1982. Op de derde plaats staat het jaar 2002, toen liep er vanaf 12 mei t/m 5 oktober een reeks van 147 dagen van 15 graden of meer.

De enige informatie die we over deze belangrijke bestuivers de Zweefvliegen konden vinden op de website en in de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht, 5 okt. 2023.
Kalkgrasland, Botanische Tuinen Universiteit Utrecht, 2 okt. 2023. Gisteren werd hier door derden op de beemdkroon (licht gekleurde bloemen op foto) de eerste gele veenzweefvlieg waarneming met foto op waarneming.nl gezet. Precies een jaar eerder op 1 okt. 2022 gebeurde dat met de 1e zwartsprietbandzweefvlieg op foto op de beemdkroon in de Botanische Tuinen, Utrecht. Zie Waarneming.nl foto's alle soortgroepen Botanische Tuinen Utrecht Fort Hoofddijk    De wonderen zijn de wereld niet uit maar ik heb beide soorten niet gezien. Ik was vandaag al blij met het kruiskruidgitje op de gele bloemen het jacobskruiskruid. Ook leuk en nieuw voor mij sinds 1 sept. Maar vanaf 5 okt. hebben we de gele veenzweefvlieg verschillende keren voor de lens gehad.
Blauw schraalgrasland, Botanische Tuinen Universiteit Utrecht, 02 okt. 2023.
Hoogveen, Botanische Tuinen Universiteit Utrecht, 02 okt. 2023.
Kruiskruidgitje (vrouw) op jacobskruiskruid, Botanische Tuinen, Utrecht, 02 okt. 2023.
Kervelgitje (man), Botanische Tuinen, Utrecht, 16 en 17 okt. 2023.
Paddenstoelgitje (man), Botanische Tuinen, Utrecht, 17 okt. 2023.
Paddenstoelgitje (vrouw), Botanische Tuinen, Utrecht, 2 en 5 okt. 2023.
Bosdidea (man) foeragerend op en rustend op Amerikaanse sering (Ceanothus delilianus 'Topaze') onder de zevenzonenboom, Insectenweide, Botanische Tuinen, Utrecht, 2  en 6 okt. 2023.
Gele veenzweefvlieg (vrouw), Botanische Tuinen, Utrecht, 17 okt. 2023.
Gele veenzweefvlieg (vrouw), Botanische Tuinen, Utrecht, 10 okt. 2023.
Gele veenzweefvlieg (vrouw) op asters, Botanische Tuinen, Utrecht, 5 okt. 2023.
Tuingitje (vrouw) op wilde peen, Botanische Tuinen, Utrecht, 08 okt. 2023.
Kustgitje (vrouw) op reukeloze kamille, Botanische Tuinen, Utrecht, 4 okt. 2023. Mijn 155e zweefvliegensoort op foto in 2023.
Op dinsdag 17 okt. 2023 was het de hele dag zonnig. Met een zwakke frisse oostenwind wed het maar 13 graden en was het een topdag om op zoek te gaan naar de zweefvliegen in de Botanische Tuinen van Utrecht. Door die frisse wind moesten de zweefvliegen regelmatig tussen het foerageren door zich opwarmen en zittend op de bladeren of boomstammen was het prachtig zweefvliegen scoren. Zo laat in het jaar zagen we nog steeds o.a. de gele veenzweefvlieg, stadsreus, bretelwimperzweefvlieg, paddenstoelgitje en voor het eerst een kervelgitje. Zweefvliegensoort nr. 36 in oktober in de Botanische Tuinen, Utrecht. Op en rondom de bloeiende Nipponanthemum nipponicum en de ereprijs waren 2 zweefvliegen met een donker schildje aan het ruziën, 2 kommazweefvliegen. Zweefvliegen met een licht goudkleurig schildje zijn bandzweefvliegen (Syrphus). Beiden gefotografeerd want we hebben nog steeds geen terrasjeskommazweefvlieg in oktober gezien. Het bleken wel 2 soorten kommazweefvliegen te zijn. De deze maand regelmatig geziene grote kommazweefvlieg en tot mijn verrassing vanaf de foto te zien een kommazweefvlieg waarvan het zwart op het voorhoofd doorloopt in een y-vorm op het gezicht; een vrouw veranderlijke kommazweefvlieg. Zweefvliegensoort nr. 37 in oktober 2023 in de Botanische Tuinen, Utrecht.
Grote kommazweefvlieg, vrouw (Eupeodes luniger), Botanische Tuinen, Utrecht, 17 okt. 2023.
Veranderlijke kommazweefvlieg, vrouw (Eupeodes goeldlini) op (Nipponanthemum nipponicum), Ontdektuin, Botanische Tuinen, Utrecht, 17 okt. 2023.
Gele kommazweefvlieg (man), Botanische Tuinen, Utrecht, 05 okt. 2023.
Grote kommazweefvlieg (man), Botanische Tuinen, Utrecht, 05 okt. 2023.
De Zevenzonenboom (Heptacodium miconioides) is een van de best bewaarde geheimen in de bomen- en plantenwereld. Deze kleine boom afkomstig uit China verdient meer bekendheid. Laat in de zomer bloeit de sierboom met prachtige, witte, sterachtige bloemen in zeven vertakte trosjes. Hier dankt de Zevenzonenboom zijn bijzondere naam aan. Door de late, zoet geurende bloei zijn o.a. dagvlinders en zweefvliegen (we telden circa 10 soorten begin oktober) de Heptacodium miconioides erg dankbaar.
Scheefvlekplatvoetje (vrouw), Botanische Tuinen, Utrecht, 5 okt. 2023.
Gewone korsetzweefvlieg (vrouw) op klimop, Botanische Tuinen, Utrecht, 5 okt. 2023.
Gewone rode bladloper (vrouw), Botanische Tuinen, Utrecht, 02 okt. 2023.
Gewone pendelvlieg (vrouw) op madeliefje, Botanische Tuinen, 10 okt. 2023.
Citroenpendelvlieg (vrouw) op afrikaantjes, Botanische Tuinen, Utrecht, 10 okt. 2023.
Stadsreus (vrouw) op Afrikaantjes en op de struikklimop, Botanische Tuinen, Utrecht, 6 en 17 okt. 2023.
In de Botanische Tuinen zagen we de maand oktober de volgende dagvlinders: klein koolwitje, scheefbloemwitje, bont zandoogje, gehakkelde aurelia, atalanta en kleine vuurvlinder. Op waarneming.nl werden vanaf 2009 in de Botanische Tuinen (Fort Hoofddijk) in totaal 26 soorten dagvlinders gemeld, waaronder de rouwmantel, tijgerblauwtje, argusvlinder en de kleine parelmoervlinder.
Kleine vuurvlinders en een blinde bij op jacobskruiskruid, Botanische Tuinen, Utrecht, 17 okt. 2023. Op 2 okt. foerageerde hierop nog het kruiskruidgitje zie foto op deze pagina).
Scheefbloemwitje, Botanische Tuinen, Utrecht, 16 okt. 2023.
Nu ook het klein koolwitje en het scheefbloemwitje (op 25 sept. j.l. de 1e ooit en ook in Meerkerk) samen op de asters in mijn voortuin, Meerkerk, 9 okt. 2023.
Zondag 1 okt. 2023. Naar zweefvliegen kijken dit jaargetijde is op zoek gaan naar bloemen. In de natuurgebieden verdwijnen in deze tijd van het jaar de bloeiende bloemen als sneeuw voor de zon. Of ze zijn gemaaid of raken uitgebloeid. Dus zodra we onderweg bloemrijke rotondes of winkelstraten vol met bloembakken zien is het de moeite waard om daar wat rond te neuzen.
De bloembakken met asters van de gemeente Zeist spanden vandaag de kroon. Maar wat wil je. De gemeente Zeist is zo'n beetje de enige gemeente met een eigen biodiversiteitsplan in de provincie Utrecht en is de groenvoorziening er op gericht om de biodiversiteit te verhogen.  Een mail verstuurd naar de gemeente Zeist en hun gecomplimenteerd met hun groenvoorziening vol biodiversiteit. Hun motto is We use nature because it’s valuable, but we lose it because it’s free’ We gebruiken de natuur omdat het waardevol is, maar we verliezen het omdat het gratis is.
In de gemeente Vijfheerenlanden gebeurt helemaal niets. In heel de Vijfheerenlanden is het maar een dooie boel. Zie mijn tabel met zweefvliegen op de guldenroede en asters in Meerkerk 2007/2008 en 2023.
Onderweg naar Vliegveld Soesterberg troffen we op de heenweg bij Zeist in de bloembak met asters op een rotonde de stadsreus en op de terugweg in een bloembak op de asters in de winkelstraat een voormalige kustbewoner die vanwege het warmer wordende weer tegenwoordig in een groot deel van Nederland gezien kan worden de kleine parelmoervlinder. Naast het klein koolwitje een kleine parelmoervlinder op de asters in een winkelstraat. Fantastisch hoe mooi biodiversiteit kan zijn.
In sept. 2023 in totaal 44 soorten zweefvliegen gezien. Vandaag 21 soorten zweefvliegen waaronder de stadsreus die we niet in sept. hebben gezien.
Rotonde Zeist met asters: Vanmorgen zagen we hier van de zweefvliegen de stadsreus, doodskopzweefvlieg, blinde bij, kegelbijvlieg, hommelbijvlieg, kleine bijvlieg, bessenbandzweefvlieg, menuetzweefvlieg en grote langlijf.
Stadsreus (vrouw) op asters, Rotonde Zeist, 1 okt. 2023. In de afgelopen septembermaand niet gezien.
Een kilometer winkelstraat (Slotlaan) met weerszijden bloembakken waarin hier en daar asters met het klein koolwitje en een kleine parelmoervlinder, Zeist, 1 okt. 2023.
De dagvlinders blijven ons  deze nazomer verrassen. Op 14 sept. ging een nog nooit eerder geziene kleine weerschijnvlinder langs De Geul, Cottessen naast mij in een boom zitten. Op 25 sept. ging een nog nooit eerder gezien scheefbloemwitje in Meerkerk naast mij op de asters zitten en vandaag troffen we hoewel vroeger een kustbewoner/zwerver tegenwoordig algemeen in Nederland de kleine parelmoervlinder op de asters in Zeist.
Het staat nog in mijn geheugen gegrift. Veertig jaar geleden kregen we de nog nooit eerder geziene kleine parelmoervlinder (toen nog een kustbewoner en incidenteel zwerver) voor de lens op het koninginnenkruid in Drenthe. Bij thuiskomst konden we de dagvlinder pas op naam brengen.
Kleine parelmoervlinder op asters, Slotlaan Zeist, 1 okt. 2023. Naast het klein koolwitje en een atalanta zagen we van de zweefvlieg en hier vanmiddag de blinde bij, grote langlijf en de gewone driehoekzweefvlieg.
Op Vliegveld Soesterberg zijn de bloemen nog niet gemaaid maar raken uitgebloeid. Van de zweefvliegen zagen we hier o.a. het paddenstoelgitje en de grote kommazweefvlieg.
Paddenstoelgitje (vrouw) op gele composiet, Soesterberg, 01 okt. 2023.
Grote kommazweefvlieg (man) op gele composiet, Soesterberg, 01 okt. 2023.
VERVOLG: SEPTEMBER 2023 - 2