Zondag 29 juni 2025. Vandaag in Werkendam de kanaaljuffer mijn 36e libellensoort in 2025 op de foto. Vanaf 2016 wordt de kanaaljuffer in de Brabantse Biesbosch gezien en dit jaar voor het eerst en met tientallen in een bloemrijke rivierdijkberm bij Werkendam.
 |
|
 |
|
 |
|
| Kanaaljuffer (man), rivierdijkberm, Werkendam, 29 juni 2025. Mijn 36e libellensoort in 2025 op de foto. |
|
 |
|
 |
|
 |
|
| Kanaaljuffer (vrouw), rivierdijkberm, Werkendam, 29 juni 2025. Mijn 36e libellensoort in 2025 op de foto |
|
|
|
 |
|
| Bloemrijke rivierdijkberm met groot streepzaad en cichorei; biotoop voor de tientallen kanaaljuffers, Werkendam, 29 juni 2025. |
|
Van de kanaaljuffer zijn 2 foto-waarnemingen Lekkerkerk, 17 juli 2023 en IJsselstein, 14 juli 2022) maar nog niet in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden. Vanmorgen gezocht langs de bloemrijke rivierdijk (De Avelingen) tussen Schelluinen en Hardinxveld. Alleen enkele lantaarntjes gezien.
En de kleine parelmoervlinder zat op het echt bitterkruid maar was met dit warme weer tot tweemaal toe te wild en weer was deze zwerver gevlogen. Vandaar een foto uit mijn archief. Vanaf 2019 zijn er 4 foto-waarnemingen in de Alblasserwaard en 1 in de Vijfheerenlanden.
 |
|
| Kleine parelmoervlinder, Huis ter Heide, De Moer, 9 sept. 2021. |
|
Vrijdag 27 juni 2025. Volop dagvlinders en libellen in het Zouweboezemgebied. Van de dagvlinders de atalanta, bont zandoogje, dagpauwoog, distelvlinder, gehakkelde aurelia, kleine vuurvlinder, klein geaderd witje en landkaartje in aantallen, 1 boomblauwtje en 1 koninginnenpage. Van de libellen de bloedrode heidelibel, bruinrode heidelibel, gewone oeverlibel, grote roodoogjuffer, kleine roodoogjuffer, lantaarntje, variabele waterjuffer, vroege glazenmaker en watersnuffel.
Nieuw dit voorjaar het boomblauwtje, kleine roodoogjuffer en de watersnuffel.
 |
|
| Landkaartje op akkerdistel, Zouweboezemgebied, 27 juni 2025 |
|
De beide roodoogjuffers zaten enkele meters van elkaar op de bladeren van de gele plomp.
 |
|
| Grote roodoogjuffer (man) op gele plomp, Zouweboezemgebied, 27 juni 2025 |
|
 |
|
| Kleine roodoogjuffer (man) op gele plomp, Zouweboezemgebied, 27 juni 2025. Libellensoort nr. 18 in het Zouweboezemgebied, voorjaar 2025 |
|
 |
|
| Watersnuffel (man), Zouweboezemgebied, 27 juni 2025. Libellensoort nr. 19 in het Zouweboezemgebied, voorjaar 2025 |
|
 |
|
| Grote koekoekshommel op kruldistel, Zouweboezemgebied, 27 juni 2025. Mijn eerste koekoekshommel in 2025. |
|
 |
|
| Stadsreus op akkerdistel, Zouweboezemgebied, 27 juni 2025 |
|
Donderdag 26 juni 2025. Na zestien jaar kijken we inmiddels alweer een maand naar libellen. In 2009 fotografeerden we nog de maanwaterjuffer en de speerwaterjuffer. Door klimaatverandering drogen echter steeds meer vennen op, waardoor ze op veel plaatsen niet meer worden waargenomen. Elk jaar is het opnieuw een zoektocht naar de vennen die nog niet zijn uitgedroogd.
 |
 |
|
Maanwaterjuffer, 20 mei 2009
|
De maanwaterjuffer wordt in Nederland door verdroging van hun leefgebied
(o.a. kleine vennen) op steeds minder plaatsen gezien.
In de periode 2006-2010 in 48 (10 km2 hokken), periode 2011-2015 in 53,
periode 2016-2020 in 46 en in periode 2021-2025 in 23 (10 km2) hokken.
|
|
|
Speerwaterjuffer, 17 juni 2009.
De speerwaterjuffer wordt in Nederland door verdroging van hun leefgebied
(o.a. kleine vennen) op steeds minder plaatsen gezien.
In de periode 2006-2010 in 12 (10 km2 hokken), periode 2011-2015 in 11,
periode 2016-2020 in 9 en in periode 2021-2025 in 7 (10 km2) hokken.
|
Wat me opvalt, al na slechts een maand, is dat door klimaatverandering libellen voortdurend in beweging zijn en dat verschillende soorten op steeds meer locaties worden waargenomen. Ze moeten voortdurend op zoek naar geschikte leefgebieden - soms is een gebied te droog, andere keren weer te nat - wat voor mij als libellenonderzoeker heeft geleid tot vier opvallende waarnemingen: drie soorten verschijnen op steeds meer plekken, terwijl een vierde soort zich verplaatst van de verdrogende zandgronden naar de laagveengebieden en nu juist op steeds minder locaties te vinden is.
Op 1 juni vond de eerste waarneming plaats van een soort die op steeds meer locaties wordt gesignaleerd: de blauwe breedscheenjuffer in het Zouweboezemgebied.
 |
|
|
De eerste waarneming van de blauwe breedscheenjuffer (man), Zouweboezemgebied, 1 juni 2025.
De blauwe breedscheenjuffer wordt op steeds meer plaatsen gezien. In de periode 2006-2010 in 433 uurhokken, periode 2011-2015 in 526, periode 2016-2020 in 680 en in periode 2021-2025 zijn de voorlopige cijfers in 850 uurhokken.
|
|
Op 18 juni waren er zelfs twee verrassingen van soorten die de afgelopen jaren enorm in hun verspreiding zijn toegenomen. Nabij het Gentianenven, Stulpheide, Baarn, werd de eerste gaffelwaterjuffer ooit aangetroffen en de tengere grasjuffer werd daar na vijf jaar (31 juli 2020) opnieuw waargenomen.
 |
|
| Gaffelwaterjuffer, Gentianenven Stulpheide, Baarn, 18 juni 2025. Dat de gaffelwaterjuffer voor het eerst op de Stulpheide Baarn werd gezien is geen verrassing deze soort is zich enorm aan het uitbreiden. Werd in juni 2003 voor het eerst in Nederland waargenomen en wordt sindsdien op steeds meer locaties gezien. In de periode 2006-2010 werd deze soort in 9 uurhokken geregistreerd, in de periode 2011-2015 in 54, in de periode 2016-2020 in 134 en in de periode 2021-2025 tonen de voorlopige cijfers een verspreiding in 425 uurhokken. |
 |
|
|
Tengere grasjuffer (vrouw), Gentianenven Stulpheide, Baarn, 18 juni 2025. Was op 31 juli 2020 voor het laatst gezien op de Stulpheide Baarn.
De tengere grasjuffer is een pionier soort en kan overal opduiken in Nederland. In de periode 2006-2010 in 311 uurhokken, periode 2011-2015 in 470, periode 2016-2020 in 524 en in periode 2021-2025 in 674 uurhokken.
|
|
Maar de vierde verrassing is eigenlijk geen verrassing de zwarte heidelibel, een soort die in verspreiding achteruitgaat en bezig is met verhuizen van de verdrogende zandgronden naar de laagveengebieden. Voor het laatst werd deze op 6 augustus 2012 in de Westbroekse Zodden waargenomen, en nu, 13 jaar later, op 25 juni 2025, werden daar meerdere exemplaren aangetroffen. Waarschijnlijk wordt hier door de beperkte toegankelijkheid van het gebied niet goed naar libellen gekeken want enkele kilometers hier vandaan in de goed toegankelijke Gagelpolder werden in 2022 en 2023 verschillende ex. door anderen gefotografeerd.
Zie de website van de Vlinderstichting: ZWARTE HEIDELIBEL
 |
|
|
Zwarte heidelibel (vrouw),Westbroekse Zodden, 25 juni 2025. Was 13 jaar geleden op 6 aug. 2012 voor het laatst gezien in de Westbroekse Zodden.
De zwarte heidelibel wordt in Nederland op steeds minder plaatsen gezien. In de periode 2006-2010 in 554 uurhokken, periode 2011-2015 in 823, periode 2016-2020 in 572 en in periode 2021-2025 nog maar in 413 uurhokken. Verhuisd van de verdrogende heidevennen op de zandgronden naar de laagveengebieden.
|
|
Woensdag 25 juni 2025. Vandaag een fietstocht van ruim 100 km. Op zoek naar de libellen op Vliegveld Soesterberg en in de Westbroekse Zodden. Op Vliegveld Soesterberg zagen we 6 soorten waaronder de gevlekte witsnuitlibel en in de Westbroekse Zodden zagen we 9 soorten waaronder de zwarte heidelibel die hier op6 aug. 2012 voor het laatst was gezien. Maar daarnaast zagen we nog enkele leuke soorten om te fotograferen het geelsprietdikkopje en de moerassprinkhaan.
 |
|
 |
|
| Geelsprietdikkopje, Vliegveld Soesterberg, 25 juni 2025. |
|
 |
|
| Moerassprinkhaan, Westbroekse Zodden, 25 juni 2025. |
|
 |
|
 |
|
| Gevlekte witsnuitlibel (man), Vliegveld Soesterberg, 25 juni 2025. |
|
 |
|
 |
|
| Gewone pantserjuffer (man en vrouw), Westbroekse Zodden, 25 juni 2025. |
|
 |
|
 |
|
| Tengere pantserjuffer (man), Vliegveld Soesterberg, 25 juni 2025. |
|
 |
|
 |
|
| Tengere pantserjuffer (vrouw), Vliegveld Soesterberg, 25 juni 2025. |
|
 |
|
 |
|
|
|
| Zwarte heidelibel (vrouw),Westbroekse Zodden, 25 juni 2025. Was op 6 aug. 2012 voor het laatst gezien in de Westbroekse Zodden. |
|
Vrijdag 20 en zaterdag 21 juni 2025. In de afgelopen week maar een enkele keer het Zouweboezemgebied bezocht en er is altijd wel wat te beleven. Op dinsdagmiddag 17 juni een grote karekiet, dagelijks de zwarte sterns en langs de wandelpaden jagende bloedrode heidelibellenen, overal gewone oeverlibellen en her en der vliegt de zomergeneratie van het landkaartje.
 |
|
| Grote karekiet, Zouweboezem, 17 juni 2025. |
|
 |
|
 |
|
 |
|
 |
|
| Zwarte sterns, Zouweboezem, 20 juni 2025. |
|
 |
|
| Bloedrode heidelibel (vrouw), Zouweboezem, 20 juni 2025. |
|
 |
|
| Gewone oeverlibellen (paringswiel), Zouweboezemgebied, 21 juni 2025. |
|
 |
|
| Landkaartje (zomergeneratie), Zouweboezemgebied, 21 juni 2025. |
|
Donderdag 19 juni 2025. Afgelopen dinsdag troffen we in het Leersumse Veld vier soorten pantserjuffers en was het wat gepuzzel om de juiste naam bij de foto te zetten. Vandaag in de Gagelpolder, Utrecht is het wat overzichtelijker in de oevervegetatie verbleven alleen maar tientallen gewoner pantserjuffers.
 |
|
 |
|
 |
|
| Gewone pantserjuffer (man), Gagelpolder, Utrecht, 19 juni 2025. |
|
 |
|
 |
|
 |
|
| Gewone pantserjuffer (vrouw), Gagelpolder, Utrecht, 19 juni 2025. |
|
 |
|
| Kleine roodoogjuffer (man) op gele plomp, Meerkerk, 20 juni 2025. Overige soorten gezien: vroege glazenmaker, grote keizerlibel, gewone oeverlibel, grote roodoogjuffer en lantaarntje. |
|
 |
|
| |
|
|
Kleine roodoogjuffer (man), Gagelpolder, Utrecht, 19 juni 2025. De 35e libellensoort in 2025 op de foto.
De populatie van de kleine roodoogjuffer is stabiel gebleven. In de periode 2006-2010 in 828 uurhokken, periode 2011-2015 in 807, periode 2016-2020 in 1.034 en in periode 2021-2025 zijn de voorlopige cijfers in 1.026 uurhokken.
|
|
 |
|
| Grote roodoogjuffer (man), mei 2025. |
|
 |
|
| Vuurlibel, eileggend, Gagelpolder, Utrecht, 19 juni 2025. |
|
 |
|
| Grote keizerlibel (man), Gagelpolder, Utrecht, 19 juni 2025. |
|
 |
|
 |
|
| Vroege glazenmaker (man), Nieuwegein, 19 juni 2025/Hardinxveld-Giessendam, 29 juni 2025. |
|
