Laatste waarnemingenDECEMBER 2024 - 1

Geef de natuur toekomst en steun het natuurfonds Brabant.

GEEF DE NATUUR TOEKOMST EN STEUN HET NATUURFONDS BRABANT van het Brabants Landschap.

Zie de website: BRABANTS LANDSCHAP.NL/NATUURFONDS

Vanaf de jaren '80 bezoeken we natuurgebied De Brand een gezonde groene oase tussen de steden Den Bosch en Tilburg. Dit gebied dat grenst aan de druk bezochte Drunense Duinen , trekt relatief weinig bezoekers. De natuur staat hier voorop. Al tientallen jaren genieten we hier van de vele soorten zweefvliegen, bijzonder dagvlinders zoals de ijsvogelvlinder, grote weerschijnvlinder grote vos en het bont dikkopje en uiteraard van de boomkikkers.

boomkikker natuurlijk brabant 12062011 1 boomkikker natuurlijk brabant 12062011 2
Boomkikkers, De Brand, Udenhout,12 juni 2011  

Om hun leefgebied te vergroten, is het nodig om enkele cruciale percelen aan te kopen. Zo wordt De Brand een aaneengesloten stuk natuur, dat is veilig gesteld voor de toekomst.

 aankoopcertificaat100mdebrandbrabantslandschap24122024  

 Aankoopcertificaat 100 vierkante meter nieuwe natuur in De Brand, Udenhout. Geef de natuur een toekomst en steun het Natuurfonds Brabant van het Brabants Landschap.

Het aantal m2 aan te kopen nieuwe natuur om in geheel Brabant de natuur te versterken -zie BRABANTS LANDSCHAP.NL/NATUURFONDS - stijgt gestaag. Op dinsdag 24 dec. rond het middaguur net voor mijn aankoop was het 25.320 m2,  op Eerste Kerstdag stond de Barometer op 25.672 m2, op Tweede Kerstdag op 25.936 m2 en op 31 dec. 27.064 m2.

Op 10 jan. 30.720 m2 en op 28 jan. 31.700 m2 = ruim 3 HA. 

Op 26 jan. 2025 kregen we de volgende mail van het Brabants Landschap:

Beste natuurliefhebber,

Met uw aankoop in het Natuurfonds Brabant gaf u het fonds een vliegende start. U investeerde in vierkante meters nieuwe natuur voor altijd. Inmiddels staat er ruim 31.000 m² op de teller en kunnen we, mede dankzij u, onze eerste aankoop bekendmaken.

Eerste aankoop in Boxtel

Met geld uit het natuurfonds en een ontvangen nalatenschap kopen we de groene oase tussen de A2 en de Bosscheweg in Boxtel van Stichting Ark. Vanaf nu is dit gebied van 10,7 hectare voor altijd veiliggesteld als natuur. Beheerder Mark Benders ging vanmorgen met de buurt op pad en vertelde enthousiast over de planten, dieren en toekomstplannen van het gebied.

 

Het jaar 2024 is het jaar van de weer-records maar ook een zandbijenrecord.

Woensdag 25 dec. 2024.  Met een gemiddeld van 11.783 graden  is het het warmste jaar sinds 1901 in De Bilt. Het was 11.759 graden in 2023. Een aantal van 290 dagen warmer dan 10,0 graden in De Bilt in 2024. Nog nooit werd het op zoveel dagen in een jaar 10 graden of meer. Het oude record was 287 dagen en werd gevestigd in 2020, het aantal van 23 vorstdagen (nachtvorst) is een laagterecord in 2024. Dat was 26 dagen in 2014. Het aantal van 0 ijsdagen (vorst overdag) was voor het 2e jaar achtereen een evenaring met het aantal in 2023.

Maar we hebben in 2024 ook een zandbijenrecord in het najaar. Soorten die we normaal in het voorjaar op de bloeiende wilgen en sleedoorn zien vlogen opnieuw zo laat in het jaar.  

De voornamelijk in het voorjaar vliegende zandbijen raken door die warme dagen zo laat in het jaar in de war. Die brengen de winter onder de grond door; na hun ontwikkeling als larve zitten ze in een holletje te wachten tot de lente echt uit de startblokken schiet en ze stuifmeel kunnen verzamelen op bloeiende wilg en sleedoorn. Maar het gebeurt echter steeds vaker dat deze langdurige warmte in het jaar ervoor zorgen dat de zandbijen zich vergissen: ze beginnen dan al rond te vliegen en hun overleven is dan van korte duur. Want bloeiende wilg en sleedoorn zijn er niet.

Tussen de 21 soorten zandbijen die we in 2024 gezien hebben zit maar één (zomer)zandbij de kruiskruidzandbij. Tenminste we fotografeerden de soort normaal in juli en nu al vanaf 12 juni op het bloeiende jacobskruiskruid.

Klimaatverandering maakt het er voor al die overwinteraars niet gemakkelijk op.

We hadden al eens van de (voorjaars)zandbijen een grasbij op 9 nov. 2014 maar het najaar van 2024 slaat alles. We konden de volgende zandbijen op de foto zetten; in augustus het roodbuikje, in september de gewone dwergzandbij, in oktober de grasbij en de goudpootzandbij en in november de Meidoornzandbij en de wimperflankzandbij.

roodbuikjeopheleniuminsectenweidebotanischetuinenutrecht08082024  
Roodbuikje op Helenium, Botanische Tuinen, Utrecht, 8 aug. 2024
gewonedwergzandbijopboekweitroggeakkerbotanischetuinenutrecht17092024  
Gewone dwergzandbij, Botanische Tuinen, Utrecht, 17 sept. 2024
grasbijopzonnehoedinsectenweidebotanischetuinenutrecht03102024  
Grasbij op zonnehoed, Botanische Tuinen, Utrecht, 3 okt. 2024.  
goudpootzandbijopchrysanthemummelaniebotanischetuinenutrecht26102024  
Goudpootzandbij op chrysanthemum Melanie, Botanische Tuinen, Utrecht, 26 okt. 2024
 
meidoornzandbijmanopamerikaanseseringbotanischetuinenutrecht02112024  
Meidoornzandbij op Amerikaanse sering, Botanische Tuinen, Utrecht, 2 nov. 2024.  
wimperflankzandbijbotanischetuinenutrecht04112024  
Wimperflankzandbij, Botanische Tuinen, Utrecht, 4 nov. 2024.  
grasbijvrouwopmadeliefjezouweboezem09112014 1 grasbijvrouwopmadeliefjezouweboezem09112014 2
Grasbij op madeliefje,  Zouweboezem, 9 nov. 2014  

2025 wordt het jaar van de Molenbiotoop.

De molenbiotoop van wind- en watermolens komt steeds vaker onder druk te staan. Oprukkende bebouwing en steeds hoger wordend groen belemmeren de windvang van de molen en verlaging van het waterpeilen en overstromingen bedreigen de watertoevoer van watermolens.

Daarom heeft De Hollandsche Molen tijdens de Molencontactdag 2025 tot het Jaar van de Molenbiotoop uitgeroepen. Dit om de molenbiotoop en het watermolenlandschap te beschermen en zo mogelijk te verbeteren richten we ons naast het molenveld, vooral op beleidsmakers, besluitvormers, adviseurs en erfgoed organisaties.

We doen dit onder andere met een pamflet, een richtlijn voor bouwplannen en groen, een visie op watermolens, een snoei- en bloeifonds en het molenpaspoort. Ook actualiseren we het lesmateriaal van het Gilde en organiseren cursussen en Webinars. Zie hun website De Hollandsche Molen

Maak van het Jaar van de Molenbiotoop een succes en steun hun activiteiten met een gift. Inmiddels € 500,- overgemaakt. Maar elke bijdrage is welkom. 

Binnenkort gaat de speciale Jaar-van-de-Molenbiotoop-pagina live. Houd de website in de gaten.

hoekmolenwipwatermolen1200heienboeicop16052020  
Wipwatermolen Hoekmolen Hei- en Boeicop.  
stijvemolenwipwatermolennoordeloos19052020  
Wipwatermolen Stijve Molen, Noordeloos.  

Zaterdag 21 dec. 2024. Het werd vandaag voor de 290e keer dit jaar warmer dan 10,0 graden in De Bilt. Nog nooit werd het op zoveel dagen in een jaar 10 graden of meer. Het oude record was 287 dagen en werd gevestigd in 2020.

Vorig jaar kwam het aantal milde dagen met temperaturen van 10 graden en meer in De Bilt uit op 284. Dat jaar staat daarmee op de vierde plaats. Op nr. 5 staat het jaar 2007 met 282 +10.0 graden dagen. De metingen worden sinds 1901 bijgehouden. 

Top-10

Jaar

+10.0 graden dagen

Top-10

Jaar

+ 10.0 graden dagen

 

 

 

 

 

 

1

2024

290

6

2014

281

2

2020

287

7

2022

280

3

2002

285

8

2011

277

4

2023

284

9

1948

274

5

2007

282

10

2015

272

 

 

 

 

 

 

Het aantal +10.0 graden in de wintermaanden (dec., jan. en febr.) staat voor december 2024 op 9. Vorig jaar dec. 2023 waren het er 17, in jan. 2024 waren het er 9 en in februari 2024 opnieuw 17 dagen. Totaal 43 +10.0 graden dagen winter 2023/2024 in De Bilt. Een record want in de winter 2006/2007 waren er 42 dagen +10.0 graden in De Bilt . 

De temperatuur op beide Kerstdagen halen met 9.6 en 8.2 graden niet de Top-10 notering van warmste Kerstdagen.  

 

 

Gemiddelde warmste 1e en 2eKerstdag

 

 

Gemiddelde warmste 1e en 2eKerstdag

 

 

 

 

 

 

1

2015

14.2 (14.0/14.4)

6

2011

11.3 (10.6/12.0)

2

2023

11.9 (12.5/11.3)

7

2002

11.2 (11.1/11.2)

3

1974

11.8 (11.5/12.1)

8

1988

11.0 (10.7/11.3)

4

2016

11.75 (11.7/1.8)

9

1998

10.8 (10.0/11.5)

5

1997

11.4 (12.8/10.0)

10

1983

10.6 (10.9/10.3)

 

 

 

 

   

In de 21e eeuw wordt er in Nederland het ene na het ander warmterecord verbroken. Wereldwijd wordt het zelfs het warmste jaar ooit. In Nederland was het jaar 2023 met een gemiddelde temperatuur van 11.759 graden het warmste jaar ooit in De Bilt sinds 1901. Het jaar 2024 is op weg omdat te verbeteren. Het werd een gemiddelde van 11.783 graden.

Op 29 dec. staat het gemiddelde van december 2024 met 6.07 graden op plaats nr. 8. Dec. 2023 staat met een gemiddelde temperatuur van 6.89 graden op plaats nr. 5 van warmste decembermaanden in De Bilt.

Zie op deze website de warmste jaren, seizoenen en maanden in de Bilt in de 21e eeuw en de Datum-warmte- en datum-kouderecords in De Bilt, 2001-2024

 Top-10

2023

 Top-10

2024

 

Jaar

 

Jaar

2

2023 (11.759 graden)

1

2024 (11.783 graden)

 

Seizoenen

 

Seizoenen

 

 

3

Winter 2023/2024

5

Zomer

1

Lente

 2

Herfst 

8

Herfst

 

Maanden

 

Maanden

9

Januari

1

februari

1

Juni

1

Maart

6

Oktober

4

Mei

 

 

6

Augustus

   

10

september
December (6.89) 8 december (6.07 graden)
   41 vorstdagen in 2023   Een laagterecord maar 23 vorstdagen (nachtvorst) in 2024. Was 26 in 2014

 

 0 ijsdagen in 2023

 

2e jaar op rij: 0 ijsdagen (overdag geen vorst) in 2024.

Tabel met de Top-10 noteringen van warmste jaar, seizoenen en maanden in de Bilt, 2023 en 2024. Zie KNMI/ KLIMATOLOGIE/LIJSTEN

Nog enkele weerrecords; in 2024 maar 23 vorstdagen (nachtvorst). Het record was in 2014 met 26 vorstdagen en voor het 2e jaar op rij (2023 en 2024) geen ijsdag (overdag geen vorst). 

Rode Lijst Amfibieën & Reptielen, 2023.

Begin okt. 2024 verscheen in de Staatscourant de nieuwe Rode Lijst Amfibieën & Reptielen, 2023. Van de 16 soorten Amfibieën staan er 7 soorten op de Rode Lijst en van de 7 soorten Reptielen staan er 5 soorten op de Rode Lijst.

boomkikkerdebrand25062021  
Van de Amfibieën staat de boomkikker op de Rode Lijst in de categorie "Kwetsbaar".  
meerkikkerplasjeroggeakkerbotanischetuinenutrecht26082024  
groenekikkeralblasserbos13052021 2  
groenekikkervijverroggeakkerbotanischetuinenutrecht28082024  
Van de Amfibieën staan de bastaardkikker, poelkikker en meerkikker op de Rode Lijst in de categorie  "Thans niet Bedreigd".  
bruinekikkerachtertuinmeerkerk26032021  
Van de Amfibieën staat de bruine kikker op de Rode Lijst in de categorie "Thans niet Bedreigd".  
 muurhagedisrotstuinbotanischetuinenutrecht15022024 1  
muurhagedissenrotstuinbotanischetuinenutrecht02062024 2  
 Van de Reptielen staat de muurhagedis op de Rode Lijst in de categorie "Kwetsbaar".  
ringslangplasjeroggeakkerbotanischetuinenutrecht26082024 8  
ringslangplasjeroggeakkerbotanischetuinenutrecht26082024 2  
ringslangoudzuilen20082022 2  
Van de Reptielen staat de ringslang op de Rode Lijst in de categorie "Kwetsbaar".  
levendbarende hagedissoesterberg14092020 6  
levendbarendehagedisopberkhuisterheidedemoer13082021  
 Van de Reptielen staat de levendbarende hagedis op de Rode Lijst in de categorie "Gevoelig".
hazelwormbilthoven23072021 1  
Van de Reptielen staat de hazelworm op de Rode Lijst in de categorie "Thans niet Bedreigd".  
zandhagedissenpaarsoesterberg22052023 2  
Van de Reptielen staat de zandhagedis op de Rode Lijst in de categorie "Thans niet Bedreigd".  

Zondag 8 dec. 2024. De Botanische Tuinen Universiteit Utrecht hebben we vanaf okt. 2023 t/m november 2024 op 216 dagen bezocht. Duizenden foto's gemaakt van 45 soorten vogels, 113 soorten zweefvliegen, 78 soorten solitaire bijen, 13 soorten hommels, 22 soorten dagvlinders, 32 soorten libellen/waterjuffers, 15 soorten lieveheersbeestjes en in oktober meer dan 250 soorten paddenstoelen en allen met foto op deze website geplaats. 

Het bleven zoekplaatjes om dagelijks tussen de honderdduizenden honingbijen een zweefvlieg of een solitaire bij te ontdekken. Je hebt zelfs dagen dat er tussen de 1000-2000 honingbijen maar een enkele wilde bestuiver werd gezien. Tientallen soorten zweefvliegen, solitaire bijen, hommels, dagvlinders en libellen werden maar eenmaal gefotografeerd. Maar dankzij de 216 bezoekdagen kwamen we tot deze respectabele aantallen soorten op foto.   

Een aantal soorten solitaire bijen die we hadden verwacht maar niet hebben gefotografeerd zijn de knautiabij en haar koekoeksbij de knautiawespbij op de knautia. Dagelijks werd de knautia  bezocht door honderden honingbijen waardoor de knautiabij en haar koekoeksbij de knautiawespbij werden verdrongen. 

knautiabijopbeemdkroon1000waaluiterwaardhurwenen10062020  
Knautiabij op knautia.   

Op de gewone ereprijs zagen we wel de ereprijszandbij en de groende zandbij maar niet hun koekoeksbijen die in de ruime omgeving van de Botanische Tuinen werden gezien de gedrongen wespbij en de ereprijsdwergwespbij. 

ereprijszandbijopgrotemuurontdektuinbotanischetuinenutrecht07052024  
Ereprijszandbij op akkerhoornbloem. Nu nog op zoek naar haar Koekoeksbij de gedrongen wespbij.  
groenezandbijopgewoneereprijsontdektuinbotanischetuinenutrecht28042024  
Groene zandbij op gewone ereprijs. Nu nog op zoek naar haar Koekoeksbij de ereprijsdwergwespbij.  

Op het fluitenkruid zagen we wel de fluitenkruidbij maar niet de koekoeksbij die ook in de ruime omgeving van de Botanische Tuinen werd gezien de langsprietwespbij.

 fluitenkruidbijopfluitenkruidinsectenweidebotanischetuinenutrecht13042024  
 Fluitenkruidbij op fluitenkruid.  

De in de afgelopen jaren door anderen in Botanische Tuinen gefotografeerde grote zijdebij en haar koekoeksbij de grote bloedbij helemaal niet kunnen vinden. Zeer teleurstellend.

grotezijdebijenparingbrabantsebiesbosch24032021  
grotebloedbijoppaardenbloemdrunenseduinen09042023  
Grote zijdebij en haar koekoeksbij de grote bloedbij  

Daarnaast hadden we hoge verwachtingen de kleine harsbij, breedbandgroefbij, roodharige wespbij, kortsprietwespbij  (allen met foto hieronder) maar ook de blauwzwarte houtbij, langsprietwespbij, geeltipje en gewone dubbeltand in de Botanische Tuinen Utrecht tegen het lijf te lopen.

 kleineharsbijkampina17072020  
Kleine harsbij. In 2023 een waarneming in Niënhof, Bunnik en in 2024 waarnemingen in Bilthoven en Zeist.  
breedbandgroefbijopgrootstreepzaadsintpietersbergmaastricht30052023 1  
Breedbandgroefbij. In 2024 enkele waarnemingen in Utrecht.  
roodharigewespbijoppaardenbloemdrunenseduinen09042023  
Roodharige wespbij  
 kortsprietwespbijvianen08042019  
Kortsprietwespbij  
bijenhotelbotanischetuinenutrecht12022024  
Insectenhotel waarachter met puntdak de bijenstal met honderdduizenden honingbijen op de Insectenweide, Botanische Tuinen, Utrecht, 12 febr. 2024. Met op de voorgrond de Japanse abrikoos (inmiddels vanwege de natte winter samen met de kweepeer dood gegaan). Wanneer de honingbijen afwezig waren in februari foerageerden hierop de zweefvliegen: blinde bij, snorzweefvlieg, variabel elfje en bosbandzweefvlieg.  

Vanwege de ongeschikte beplanting (allemaal honingbijenplanten voor de 200.000 - 300.000 honingbijen in de Bijenkasten op de Insectenweide) in een straal van 100-200 meter rondom het Insectenhotel werden er maar enkele solitaire bijen gefotografeerd op het Insectenhotel. Ondanks het in 2022 door de Universiteit Utrecht opgestelde biodiversiteitsplan troffen we net buiten de Botanische Tuinen op het Utrecht Science Park nog 2 Insectenhotels met maar 1 solitaire bijensoort.

Gedurende die 216 dagen in de Botanische Tuinen Utrecht heb ik op de Insectenweide niemand anders ontmoet die iets anders zag dan honingbijen. De imker beweert tijdens haar wekelijkse bijenpraatjes dat dankzij haar honingbijen de bloemen worden bestoven in de Botanische Tuinen. Ze lijkt niets te hebben opgestoken van het Themajaar Plant & Insect en lijkt ook onbekend met het biodiversiteitsplan uit 2022.

Maar ook onthutsende om mee te maken; op een zaterdag in maart kwamen we in de Rotstuin nabij de Stinzenhelling 2 bezoeksters tegen met fototoestel. Ik vroeg wat ze gingen fotograferen; zeiden ze alles. Ik wees ze 2 zweefvliegen (variabel elfje en een snorzweefvlieg)  aan op het speenkruid. Ze keken elkaar aan van wat een "Wappie" en liepen verder. Tien seconden later zagen ze een honingbij en in extase gingen ze de honingbij fotograferen. 

Volgens mij komen die vrouwen al  vanaf hun jeugd in de Botanische Tuinen Utrecht en liepen ze ieder jaar wel een keer met de Imker mee. Universitaire educatie zogezegd. 

Zie de mogelijkheden bij een juiste beplanting rondom een Insectenhotel Bezoekers bijenhotel

Niet gezien werd dan ook de hieronder op foto afgebeelde Insectenhotelbewoner de blauwe metselbij. Maar ook niet gezien de zwarte tubebij de koekoeksbij van de wel geziene zwartbronzen houtmetselbij.

blauwemetselbijmanvianen19052023  
Blauwe metselbij  
zwartbronzenhoutmetselbijmanvianen19052023  
zwartbronzenhoutmetselbijopknautiamacedonicainsectenweidebotanischetuinenutrecht14072024 1  
Zwartbronzen houtmetselbij  

Het was ook een dramatisch dagvlinderjaar in de Botanische Tuinen Utrecht. Met zeer lage aantallen en op een groot aantal dagen alleen maar koolwitjes. Dus ook in het voorjaar geen grote vos op de bloeiende sleedoorn/vogelkers (heel teleurstellend) en in het najaar de kleine parelmoervlinder gezien.

grotevosopvogelkersijsselbosnieuwegein13042014 3 grotevosdebrandudenhout11062018 1
Grote vos op vogelkers,  Grote vos
kleineparelmoervlinderopasterswinkelstraatslotlaanzeist01102023  
Kleine parelmoervlinder op de asters in de vele bloembakken in de drukke winkelstraat de Slotlaan, Zeist, 1 okt. 2023. Bewust biodiversiteitsbeleid de natuur in het centrum gemeen Zeist.   
eikenpageinsectenweidebotanischetuinenutrecht22062024 1  
eikenpageinsectenweidebotanischetuinenutrecht22062024 2  
Eikenpage, Botanische Tuinen, Utrecht, 22 juni 2024. Maar tweemaal kunnen fotograferen.   

Nu we in het afgelopen jaar moesten constateren dat van een groot aantal soorten insecten de aantallen zeer gering zijn, velen konden we maar eenmaal fotograferen de biodiversiteit hollend achteruit gaat in de Botanische Tuinen Universiteit Utrecht.

Maar er is hoop dit jaar kom men voor het eerst meedoen met een jaarlijks terugkerend evenement de BioBlitz 2024. Help mee om wilde dier- en plantensoorten in het Utrecht Science Park in kaart te brengen.

Welke planten, dieren en schimmels leven in het Utrecht Science Park (USP)? Van 22 mei tot en met 21 juni nodigen de Universiteit Utrecht en de Hogeschool Utrecht je uit om naar buiten te gaan om zoveel mogelijk soorten te ontdekken en te registeren tijdens de BioBlitz 2024. Met de data die we samen verzamelen, krijgen we inzicht in hoe het gaat met de biodiversiteit in het USP. Doe je mee? 

Ik heb niet meegedaan. Alle verzamelde data staan met foto op deze website.

Zie website Universiteit BIODIVERSITEIT VERGROTEN   

donkereklavenzandbijvrouwmolenkadeachthoven03062024 1  
donkereklavenzandbijvrouwmolenkadeachthoven03062024 2  

De donkere klaverzandbij (Andrena labialis) is een van de 20 gidssoorten in het biodiversiteitsplan Utrecht Science Park (USP). Leeft op witte klaver, rode klaver en wikke.

Een 'RODE LIJST' soort in de categorie : KWETSBAAR. Wanneer treffen we ze in de Botanische Tuinen Utrecht??? 

Zie de GIDSSOORTEN BIODIVERSITEITSPLAN UNIVERSITEIT UTRECHT   

 
 sleedoornpageopgewoneberenklauwlandgoedsandenburglangbroek29072020  
De sleedoornpage is ook een van de 20 gidssoorten in het biodiversiteitsplan Utrecht Science Park (USP). Wanneer vinden we in de wintermaanden de eitjes op de sleedoorns op het Buitenfort, Botanische Tuinen Utrecht??? En wanneer zien we ze dan in juli de dagvlinders foeragerend op de bloemen in de Botanische Tuinen Utrecht???  
bruinekorenboutbuitenfortbotanischetuinenutrecht06052024a  
bruinekorenboutmanbotanischetuinenutrecht18052024 1  
Bruine korenbout, Botanische Tuinen Utrecht, 6 en 18 mei 2024. De ringslang, echte koekoeksbloem en de bruine korenbout zijn de enige 3 van de 20 gidssoorten in het in 2022 opgestelde biodiversiteitsplan Utrecht Science Park (USP) die nu jaarlijks in de Botanische Tuinen Utrecht worden gezien.  
argusvlinderwestbroek30092022  
De argusvlinder is ook een van de 20 gidssoorten in het biodiversiteitsplan Utrecht Science Park (USP). Maar er is maar een foto-waarneming op 2 okt. 2016 in de Botanische Tuinen Utrecht. De waardplanten zijn overjarige grassen waarop ze haar eitjes afzetten. Maar door overbegrazing met grauwe ganzen worden de Botanische Tuinen kaal gevreten en is ei afzet op overjarige grassen in de Tuinen niet mogelijk.   

 

  VERVOLG: NOVEMBER 2024