Laatste waarnemingenSEPTEMBER 2023 - 1

Maandag 18 en woensdag 20 sept. 2023. Op beide dagen het gemeentelijk groen in Meerkerk bezocht op zoek naar zweefvliegen. Op de asters troffen we 21 soorten; bessenbandzweefvlieg, blinde bij, bosbijvlieg, bretelwimperzweefvlieg, citroenpendelvlieg, doodskopzweefvlieg, geelbandwimperzweefvlieg, gele kommazweefvlieg, gewone driehoekzweefvlieg, gewone pendelvlieg, grote kommazweefvlieg, grote langlijf, hommelbijvlieg, kegelbijvlieg, kleine bandzweefvlieg, kleine bijvlieg, menuetzweefvlieg, puntbijvlieg, snorzweefvlieg, terrasjeskommazweefvlieg en weidevlekoog. In een bloembak op het Raadhuisplein met bolgewassen o.a. de gewone bollenzweefvlieg.

Vijftien/zestien jaar geleden in najaar (sept./okt.) 2007/2008 troffen we op de asters in mijn voortuin 25 soorten waarvan de volgende in bovenstaande lijst ontbrekende 4 soorten zweefvliegen: gewone snuitvlieg, klompvoetje, micaplatvoetje en vliegende speld. Nieuw op de asters in 2023 is de grote kommazweefvlieg.

De asters die nu in mijn voortuin staan moete nog gaan bloeien.

In juli/aug. hebben we nu vergelijkende gegevens van foeragerende zweefvliegen op de guldenroede in Meerkerk 15/16 jaar geleden in 2007/2008 en in 2023 daar is het verschil niet 4 soorten zoals op de asters maar 23 soorten zweefvliegen op de guldenroede die in 2023 ontbreken dat is bijna 60%.  Maar nieuw op de guldenroede in 2023 zijn de gewone citroenzweefvlieg, gewoon krieltje en de stadsreus. Zie op deze website: juli 2023 - 3.

Samenvattend er werden 41 soorten zweefvliegen gezien op de guldenroede en de asters in Meerkerk in de zomer/nazomer van 2007/2008 waarvan er in 2023 maar liefst 21 soorten (circa 50 %) niet meer gezien werden; blauw gitje, bosdidea, donkere korsetzweefvlieg, gewone bollenzweefvlieg, gewone korsetzweefvlieg, gewone rode bladloper, gewone snuitvlieg, grote gevlekte langlijf, kervelgitje, kleine langlijf, klompvoetje, micaplatvoetje, moeraspendelvlieg, platte zweefvlieg, scheefvlekplatvoetje, slanke driehoekzweefvlieg, snuitwaterzweefvlieg, tuingitje, vliegende speld. witte halvemaanzweefvlieg en witte reus.

Maar nieuw in 2023 waren 4 soorten zweefvliegen: gewone citroenzweefvlieg, gewoon krieltje en de stadsreus op de guldenroede en de grote kommazweefvlieg op de asters.

Zie de tabel op deze website: Zweefvliegen op de guldenroede en asters in Meerkerk, 2007/2008 en in 2023 

Asters met 20 soorten een zweefvliegentrekker van jewelste, Meerkerk, 18 en 20 sept. 2023.
Geelbandwimperzweefvlieg (vrouw) op asters, Meerkerk, 18 sept. 2023.
Gele kommazweefvlieg (vrouw), asters Loswal Meerkerk, 20 sept. 2023.
Hommelbijvlieg (vrouw) op asters, Meerkerk, 18 sept. 2023.
Kervelgitje (man) op asters, Heemtuin Nieuwegein, 26 sept. 2023.
Gewone bollenzweefvlieg (vrouw), Meerkerk, 18 sept. 2023.

Donderdag 15 sept. 2023. Vandaag de Sint Pieterberg, Maastricht bezocht. De graslanden op de Sint Pietersberg worden gefaseerd gemaaid zodat er altijd bloemen in bloei staan. Van de zweefvliegen hebben we vandaag de volgende soorten gezien: blauw gitje, gele kommazweefvlieg, grote kommazweefvlieg, stipfopwesp, vliegende speld, gewone driehoekzweefvlieg, blinde bij, bosbijvlieg, kegelbijvlieg, gewone snuitvlieg, gewone pendelvlieg, micaplatvoetje en bretelwimperzweefvlieg.

Van de dagvlinders werden door mij de volgende soorten gezien: dagpauwoog, atalanta, bruin zandoogje, bont zandoogje, argusvlinder, hooibeestje, kleine vuurvlinder, Icarusblauwtje, groot koolwitje, klein geaderd koolwitje en gele luzernevlinder. 

Door derden: boswitje, kaasjeskruiddikkopje, bruin blauwtje, staartblauwtje, sleedoornpage, oranje luzernevlinder en scheefbloemwitje.  

Echt bitterkruid en wilde peen in bloei waarop foeragerende zweefvliegen o.a. blauw gitje, gele- en grote kommazweefvlieg en stipfopwesp, Sint Pietersberg, Maastricht, 15 sept. 2023.
Blauw gitje (vrouw) op echt bitterkruid, Sint Pietersberg, Maastricht, 15 sept, 2023. Zweefvliegensoort nr. 152 op foto in 2023.
Stipfopwesp (vrouw) op wilde peen, Sint Pietersberg, Maastricht, 15 sept. 2023.
Gele kommazweefvlieg (vrouw) op echt bitterkruid, Sint Pietersberg, Maastricht, 15 sept. 2023.
Grote kommazweefvlieg (vrouw) op echt bitterkruid, Sint Pietersberg, Maastricht, 15 sept. 2023.

Donderdag 14 sept. 2023. Vandaag voor de 30e keer met de trein naar Maastricht, Zuid-Limburg. Daarna weer op de NS-ebike een rondje van 55 km gefietst. Dit keer naar het Geuldal, Epen-Cottessen.

Van de zweefvliegen zagen we de gewone rode bladloper, gewone snuitvlieg, blinde bij, kleine bijvlieg, doodskopzweefvlieg, bessenbandzweefvlieg, grote langlijf, kleine langlijf, kustvlekoog, menuetzweefvlieg, gewone driehoekzweefvlieg en grote kommazweefvlieg. 

Van de dagvlinders het bont zandoogjes, koolwitjes, bruin blauwtje, sleedoornpage, atalanta en opeens een door gedrag en kleur voor mij afwijkende dagvlinder. Die voor even laag in de wegedoorn ging zitten. Daarna vliegend langs en hoog zittend in de boomkruin foeragerend! op de bessen van de wegedoorn....... Nog nooit gezien het bleek achteraf een KLEINE WEERSCHIJNVLINDER (APATURA ILIA) te zijn; een onregelmatige standvlinder waarvan na even googelen de volgende waarnemingen bekend zijn in Zuid-Limburg: periode 1929 t/m 1939 en in 1955 nabij Gronsveld, in 1956 en in de periode 1983 t/m 1987 in de Vijlenerbossen, op 9 en 15 aug. 1994 een ex. in de Millingerwaard, Duffelt (Gelderland) vanaf 2 t/m 14 juni 2011 op sapstroom treurwilg Sint Pietersberg, Maastricht en op 11 juni 2016 een ex. in Julianadorp (Noord-Holland).

In 2021, 2022 en 2023 werd ze weer op diverse plaatsen in Zuid-Limburg gezien en in 2022 en 2023 zelfs in aug./sept. ex. van de 2e generatie. In België worden er vanaf 2010 in aug./sept. ex. gezien van de 2e generatie.

In 2021: langs de Gulp, Slenaken, 26 juni en Piepert Eys, 29 juni.

In 2022: Kerkrade, 18 juni, Simpelveld, 30 juni en op 23 juli en een ex. van de 2e generatie in Eijsden, 23 aug. Maar ook 2 waarnemingen in de maand juli buiten Zuid-Limburg; Dinteloord, Noord-Brabant, 13 juli en IJzendijke, Zeeland, 16 juli 2022. 

In 2023: Heerlen, 18 juni,  Kerkrade, 19 juni, Piepert Eys, 21 juni, langs De Geul, Cottessen, 16 juli en ex. van de 2e generatie, Meerssen, 23 aug., weer bij dezelfde treurwilgen Sint Pietersberg, Maastricht, 7 sept. en opnieuw langs De Geul, Cottessen, 14 sept.

In 2022 en 2023  werden er ex. gezien van de 2e generatie; in 2022 in Eijsden, 23 aug. en in 2023 in Meerssen, 23 aug., 7 sept. 2023 bij de treurwilgen Sint Pietersberg, Maastricht en op 14 sept. opnieuw langs de Geul in Cottessen (foto). 

Samenvattend; de treurwilgen op de Sint Pietersberg in 2011en 2023, de Piepert Eys in 2021 en 2023 en De Geul bij Cottessen 16 juli, 1e generatie en 14 sept. de 2e generatie zijn locaties waar we ze ook volgend jaar in 2024 kunnen treffen. Nog even dan is de kleine weerschijnvlinder geen onregelmatige standvlinder maar een standvlinder in Nederland.

Kleine weerschijnvlinder (Apatura ilia)) foeragerend! op bessen wegedoorn, langs De Geul, Cottessen, 14 sept. 2023. De 1e generatie vliegt vanaf eind mei t/m juli en de 2e generatie in aug./sept.
Kleine langlijf (man en vrouw), Epen/Mechelen, 14 sept. 2023.

Maandag 11 sept. 2023. In De Bilt is het sinds het begin van de metingen in 1901 op 8 dagen in 6 jaren voorgekomen dat de temperatuur in september de tropische waarde vanaf 30.0 graden of hoger had bereikt. Dat was het geval op 5 sept. 1949, 3 sept. 1991, 5 sept. 2013, 13 en 14 sept. 2016, 15 sept. 2020 en 8 en 10 sept. 2023.

In 2016 was het twee dagen op rij tropisch op het hoofdstation en kwam de hitte opvallend laat. Op 13 en 14 september werd het in De Bilt respectievelijk 31,2 en 31,4 graden. In 2020 werd het op 15 september recordlaat nog tropisch warm: 31,4 graden.

Nu kregen we een recordaantal van 8 zomerse dagen vanaf 25.0 graden in De Bilt vanaf 4 t/m 11 september 2023. Vanaf sept. 1959 was dit het 5e jaar met minimaal 5 zomerse dagen achtereen in september maar dit jaar voor het eerst met 2 tropische dagen. Het record was in sept. 2005 toen waren het vanaf 3  t/m 10 sept. in totaal 7 zomerse dagen waarvan de warmste dag de 27.6 graden aantikte. 

Het werd nu met maar 2 tropische dagen in De Bilt geen landelijke hittegolf. Regionaal werden op verscheidene weerstations een hittegolf geregistreerd. 

Vanaf 1901 werden er 31 hittegolven (5 zomerse dagen (vanaf 25.0 graden, waarvan 3 tropische (vanaf 30.0 graden) in De Bilt geregistreerd waarvan 16 in de maand augustus. De laatste hittegolf was vorig jaar vanaf 9 t/m 16 aug. 2022.

Het zomerse weer leverde wel 5 datumwarmterecords op en brengt het totaal op 7 datumwarmterecords in 2023.

ZIE de 180 Datum-warmte- en datum-kouderecords in De Bilt, 2001-2023

Zondag 3 sept. 2023. Het zweefvliegenseizoen 2023 begon voor mij in de wintermaanden met 8 soorten zweefvliegen. De januarizweefvliegen waren: snorzweefvlieg, variabel elfje, blinde bij, bessenbandzweefvlieg en bosbandzweefvlieg en de februarizweefvliegen: kegelbijvlieg, bretel-wimperzweefvlieg en wilgenelfje. 

Nu niet gezien in de wintermaanden maar wel in de afgelopen 15 jaar de gele halvemaanzweefvlieg (2 jan. 2015), onvoorspelbare bijvlieg (8 jan. 2016) en het wilgengitje (24 febr. 2014).  

Door derden werden in jan./febr. 2023 in beide maanden nog 4 soorten gezien. In januari: terrasjeskommazweefvlieg, grote kommazweefvlieg, kustvlekoog en gele halvemaanzweefvlieg en in februari: micaplatvoetje, onvoorspelbare bijvlieg, boogkommazweefvlieg en grote narcisvlieg. 

Wilgenelfje (man) op wintermahonia, Begraafplaats Meerkerk, 27 febr. 2023.
Bretelwimperzweefvlieg (man) op wintermahonia, Meerkerk, 14 febr. 2023.
Bretelwimperzweefvlieg (vrouw) op vertakte leeuwentand, Austerlitz, 16 aug. 2023.
Wilgengitje (man) op madeliefje, Meerkerk, 24 febr. 2014.

SEPTEMBERZWEEFVLIEGEN.

In september kunnen nog ruim 100 soorten septemberzweefvliegen gezien worden waaronder een aantal nazomersoorten; laat hoefbladgitje, duinheidedwerg, gele fopwesp, zwartsprietbandzweefvlieg, heidegitje en soorten met een 2e generatie zoals de bosdidea, groene didea, dennendidea, heidefopwesp, stipfopwesp, dennenroetneusje, blauw gitje en donkergele bandzweefvlieg. Maar ook nog enkele opvallende soorten; witte reus, stadsreus en wespreus.  

Sinds 2007 hebben we met de 151 soorten in 2023 nu in totaal 190 soorten zweefvliegen op foto gezet. Van bovengenoemde soorten ontbreken alleen de gele fophommel en de duinheidedwerg op mijn fotosoortenlijst en voor de fotosoortenlijst 2023 in totaal 8 van de genoemde soorten.

Laat hoefbladgitje (man) op echt bitterkruid, Maastricht, 28 aug. 2023.
Heidegitje (man) op struikhei, Austerlitz, 01 sept. 2011.
Dennendidea (vrouw), Soesterberg, 14 sept. 2020.
Groene didea (man en vrouw) op klein streepzaad, Austerlitz, sept. 2011.
Zwartsprietbandzweefvlieg op kruldistel, Schelluinen, 11 juni 2008 en donkergele bandzweefvlieg op gewoon biggenkruid, Austerlitz, 19 sept. 2009.
Heidefopwesp (vrouw) op struikhei, Hoge Veluwe, 17 sept. 2016.
Stipfopwesp (vrouw) op dubbelkelk, Maastricht, 28 aug. 2023.
Witte reus (man) op akkerdistel, Groeve Blom, Berg en Terblijt, 17 juli 2023.
Stadsreus (vrouw) op gewone berenklauw, Molenkade Achthoven, 15 juli 2023.
Wespreus (man) op gewone berenklauw, Savelsbos, 18 juli 2023.
Heimansgroeve, Geuldal, Epen, 4 aug. 2023. In sept. 2014 werd hier voor laatst de gele fophommel ( Sericomyia superbiens) gezien. Vandaag troffen we hier foeragerend op het schermhavikskruid het laat hoefbladgitje, blinde bij, puntbijvlieg, menuetzweefvlieg, gewone snuitvlieg en de gewone pendelvlieg.
Laat hoefbladgitje (man) op schermhavikskruid, Heimansgroeve, Epen, 4 sept. 2023.
Laat hoefbladgitje (vrouw) op schermhavikskruid, Heimansgroeve, Epen, 4 sept. 2023.
Gewoon schaduwplatvoetje (vrouw) op perzikkruid, Geuldal Epen,  4 sept. 2023
Kustvlekoog (vrouw) op aster spec. Mechelen, 4 sept. 2023. Op 17 aug. gingen we speciaal naar Zeeland om in Goes de kustvlekoog op het heelblaadje op de foto te zetten. Vandaag troffen we de kustvlekoog op de asters in de betonnen bloembakken op een kruispunt in Mechelen (Zuid-Limburg). We waren op zoek naar het tuingitje maar troffen we de kustvlekoog.
Boszandpad met bloemrijke wegberm met struikheide, sint janskruid, vertakte leeuwentand, klein streepzaad, biggenkruid en jacobskruiskruid. Twaalf jaar geleden in sept. 2011 troffen we op deze bloemenweelde foeragerend het heidegitje, bosdidea, groene didea, dennendidea, dennenroetneusje en donkergele bandzweefvlieg. Pas in nov. 2011 werd de berm gemaaid. Op 1 sept. 2012 was alles gemaaid en waren de zweefvliegen verdwenen. Nu is het afwachten wanneer er nu gemaaid gaat worden, Austerlitz, 2 sept, 2023. De volgende soorten zweefvliegen werden hier gezien in het weekend van 2/3 sept.:  dennendidea, zandlanglijf, grote langlijf, gewoon krieltje, citroenpendelvlieg, blinde bij, kleine bijvlieg, bessenbandzweefvlieg, snorzweefvlieg, gewoon schaduwplatvoetje, gewone driehoekzweefvlieg, grote kommazweefvlieg, bretelwimperzweefvlieg en gewone kopermantel.
Dennendidea (vrouw) op vertakte leeuwentand, Austerlitz, 3 sep. 2023. Zweefvliegensoort nr. 151 op foto in 2023..
Zandlanglijf (man en vrouw) op vertakte leeuwentand, Austerlitz, 2 sept. 2023. Zweefvliegensoort nr. 150 op foto in 2023.
Zandlanglijf (vrouw) op vertakte leeuwentand, Austerlitz, 16 aug. 2023.
Gewoon krieltje (man), Austerlitz, 16 aug. 2023.
Gewoon krieltje (vrouw) op vertakte leeuwentand, Austerlitz, 2 sept. 2023.
Gewone kopermantel (vrouw) op vertakte leeuwentand, Austerlitz, 2 sept. 2023.

 VERVOLG: AUGUSTUS 2023