september 2014-1
De Zwarte Ooievaar in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden, vervolg.
Twee Zwarte Ooievaars, Juvenielen, Kikkers vangend, Polder Autena, Vianen, op de achtergrond (linksboven) de Herv. kerk van Hagestein, 5 t/m 7 sept. 2014.
De Viltbijen (Epeolus) en Bonte Viltbijen (Epeolioides) in Nederland.
Donderdag 4 sept. 2014. Er worden 4 soorten Viltbijen (Wadden-, Schor-, Heide- en de Gewone Viltbij)en een Bonte Viltbij (Bonte Viltbij) in Nederland waargenomen. Alle vijf soorten Viltbijen zijn "Koekoeksbijen".
De gastheer van de Schorviltbij (Epeolus tarsalis) is de Schorzijdebij (Colletes halophilus) en worden in resp. 10 en 51 uurhokken op de Zeeuwse- en Zuid-Hollandse schorren waargenomen. De Waddenviltbij (Epeolus alpinus)werd in vier uurhokken en voor het laatst in 1991 waargenomen en de gastheer is de IJszijdebij (Colletes impunctatus) die wordt in 8 uurhokken waargenomen.
Dan blijven over de drie soorten Viltbijen die in deze wijde regio waargenomen kunnen worden. De gastheer van de Gewone Viltbij(Epeolus variegatus) is de Wormkruidbij (Colletes daviesanus), de gastheer van de Heideviltbij (Epeolus cruciger) is de Heizijdebij(Colletes succinctus) en de gastheer van de Bonte Viltbij (Epeoloides coecutiens) is de Gewone Slobkousbij (Macropis europaea).
Gewone Viltbij (88 uurhokken) met zwarte achterdij en de gastheer de .....
Wormkruidbij (211 uurhokken). Beiden waargenomen op het Boerenwormkruid langs de rivier de Lek en de Waal.
Heideviltbij (115 uurhokken) met rode achterdij en de gastheer de .........
Heizijdebij (131 uurhokken). Beiden waargenomen op de bloeiende velden Struikhei op de Utrechtse Heuvelrug
De Bonte Viltbij(37 uurhokken) moeten we zoeken op de groeiplaatsen van de Grote wederik, waarop de gastheer de Gewone slobkousbij leeft.
Gewone Slobkousbij (91 uurhokken) op Grote wederik. Waargenomen in het Zouweboezemgebied.
De Struikhei staat nog in bloei: op zoek naar haar bezoekers de Heidebijen op de Utrechtse Heuvelrug.
Woensdag 3 sept. 2014. Vandaag op zoek naar de Heidebijen op de Utrechtse Heuvelrug. In de afgelopen jaren in de nazomer regelmatig met de Fiets wezen dwalen over de zandpaden op de Utrechtse Heuvelrug. Toen gezocht naar de Bloemen in de bermen en haar bezoekers de Zweefvliegen. Het was genieten van de zelden geziene soorten Zweefvliegen die we toen tegen kwamen zoals de Groene didea en de Donkergele bandzweefvlieg.
Maar in de nazomer van 2012 was dat allemaal anders. In sept. 2012 schreef ik daar het volgende over op deze website:
"Zweefvliegen kijken op de Utrechtse Heuvelrug, dit najaar een drama.
Zaterdag 8 sept. 2012. De natuurbeheerders in Nederland zijn dol op het maaien van de bloemrijke vegetatie in het najaar. Ieder najaar schrijven we weer dat het beleid al jaren erop gericht is dat in de eerste herfstmaand alle bloemen uit de natuurgebieden worden verwijderd. Geen bloemen dan ook geen bloem bezoekende Insecten. Met het gevolg dat die onbekwame over gesubsidieerde natuurbeheerders zorg dragen voor doodse natuurgebieden al vroeg in het najaar.
Vorig jaar konden we op de Utrechtse Heuvelrug tot medio oktober vanaf de zandpaden genieten van de Bloemrijke bermen vol met Zweefvliegen zoals de Bosdidea, Dennendidea, Groene didea, Donkergele bandzweefvlieg, Heidegitje, Paddenstoelengitje en het Dennenroetneusje.
Maar vandaag al niets meer van dat alles. De bermen waren gemaaid in de bosrand vonden we nog wat deels in de schaduw staande bloeiende Struikhei waarop een Gele Veenzweefvlieg en een Hooibeestje en op het Jacobskruiskruid een Bruingitje."
Sindsdien niet meer in de nazomer de Utrechtse Heuvelrug bezocht.
Groene didea.
Donkergele bandzweefvlieg.
Er vanuit gaande dat de bloeiende Struikhei niet wordt gemaaid vandaag dus op zoek naar Heidebijen. In de nazomer foerageren een aantal soorten Heidebijen die aan Struikhei gebonden zijn. Stellen (Gastheer/Nestparasiet) wel te verstaan. Daar het zoeken op de Struikhei zelf nogal problematisch is. Er staan veel te veel onoverzichtelijke pollen gezocht naar de nesten.
Het eerste stel: Heidezandbij/Heidewespbij nestelen in het zand naast de Struikhei en het tweede stel is de Heizijdebij/Heideviltbij en die nestelen langs het zandpad in een steilrandje en dat was makkelijk zoeken en gevonden.
Nestbiotoop Heizijdebij/Heideviltbij. Steilrand langs het zandpad.
Heizijdebij.
Heideviltbij.
Op de velden Kleine leeuwentand foerageerden de Witkopdwergzandbij, Biggenkruidgroefbijen nieuw in 2014 de Heidebronsgroefbij.
Heidebronsgroefbij op Kleine leeuwentand.
Vandaag dus drie nieuwe soortenBijenop de foto.
De Bijen en Hommels |
in |
de |
regio, nazomer 2014 |
||
1 |
Tuinmaskerbij |
0208 |
19 |
Steenhommel |
0109 |
2 |
Gewone Maskerbij |
0308 |
20 |
Parkbronsgroefbij |
0109 |
3 |
Gewone Viltbij |
0308 |
21 |
Tuinhommel |
0109 |
4 |
Pluimvoetbij |
0308 |
22 |
Kattenstaartdikpoot |
0109 |
5 |
Dikkopbloedbij |
0308 |
23 |
Pantserbloedbij |
0209 |
6 |
Kruiskruidzandbij??? |
0308 |
24 |
Aardhommel |
0209 |
7 |
Grote Behangersbij |
0708 |
25 |
Langkopsmaragdgroefbij |
0209 |
8 |
Weidemaskerbij |
0708 |
26 |
Gewone Geurgroefbij |
0209 |
9 |
Tronkenbij |
1508 |
27 |
Witkopdwergzandbij |
0309 |
10 |
Distelbehangersbij |
1508 |
28 |
Biggenkruidgroefbij |
0309 |
11 |
Zwartsprietwespbij |
1608 |
29 |
Roodpotige Groefbij |
0309 |
12 |
Gewone Franjegroefbij |
1608 |
30 |
Veldhommel |
0309 |
13 |
Gewone Kegelbij |
2308 |
31 |
|
|
14 |
Boomhommel |
2708 |
32 |
Akkerhommel |
0309 |
15 |
Brede Dwergbloedbij |
2708 |
33 |
Heidebronsgroefbij* |
0309 |
16 |
Wormkruidbij |
2708 |
34 |
Heideviltbij* |
0309 |
17 |
Roodrandzandbij |
2708 |
35 |
Heizijdebij* |
0309 |
18 |
Tuinbladsnijder |
2808 |
|||
* Utrechtse Heuvelrug |
Bijen en Hommels in de nazomer van 2014.
Klimopbij bij Klimop
Bericht uitgegeven door EIS-Nederland enkele jaren geleden op27 september 2012
In de nazomer en de vroege herfst is Klimop één van de weinige planten die nog voedsel biedt aan bloem bezoekende Insecten. Vlinders en Zweefvliegen snoepen graag van de nectar. Ook Bijen zijn veel op Klimop te zien. Maar let op: steeds vaker worden er Klimopbijen gezien. Deze soort is namelijk in opmars in Nederland. Momenteel is hij alleen nog maar gezien in Limburg (vanaf 1997), Zeeland (vanaf 2003) en Noord-Brabant (Eindhoven, okt. 2011). Wanneer in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden?
Het is een aardige tongbreker, in de categorie 'de kat krabt de krullen van de trap'. Zeg het maar eens een paar keer achter elkaar: Klimopbij bij Klimop... Oefen er maar goed op, want de kans bestaat dat u het steeds vaker zult moeten zeggen. De Klimopbij is namelijk aan een opmars bezig in Nederland.
Opmars De eerste keer dat er in Nederland een Klimopbij werd gezien was in 1997, in Maastricht. Sindsdien zijn ook op andere plekken in Limburg Klimopbijen gesignaleerd en sinds 2003 komt deze Klimopbij ook voor op de Zeeuwse eilanden en sinds okt. 2011 in Noord-Brabant). Ook elders in Noordwest-Europa breidt hij zich uit. De Klimopbij houdt van warme plekjes, dus mogelijk heeft zijn uitbreiding te maken met de steeds warmere zomers en winters. Het lijkt een kwestie van tijd tot de Klimopbij ook boven de grote rivieren opduikt. Op 25 sept. 2015 een fotowaarneming door derden van de Klimopbij op Klimop, achtertuin Akkerwinde, Culemborg.
Kieskeurig Zoals alle Bijen verzamelt de Klimopbij (Colletes hederae)stuifmeel. Dit slaat hij op in een zelf gegraven holletje dat als broedkamer voor zijn larven dient. Die larven zijn nogal kieskeurig: ze lusten alleen stuifmeel van Klimop. Vandaar dat Klimopbijen alleen op de bloemen van Klimop te vinden zijn. Klimop bloeit alleen in het najaar, dus ook Klimopbijen zult u alleen in dit seizoen zien. De rest van het jaar leven zij als larve en pop onder de grond.
Herkenning Klimopbijen behoren tot de Zijdebijen, die te herkennen zijn aan de brede, lichtgekleurde haarbandjes op het achterlijf. Deze contrasteren sterk met de zwarte ondergrond. Vergeleken met Zandbijen is het achterlijf veel spitser aan het uiteinde. Het onderscheid tussen de Klimopbij en andere soorten Zijdebijen, vooral de Hei- en de Schorzijdebij, is veel lastiger. Gelukkig maakt het bloembezoek het eenvoudig: een Zijdebij op Klimop is bijna altijd een Klimopbij!
Tekst: Menno Reemer, EIS-Nederland
Van de 9 soorten Zijdebijen (Colletes) hebben we dit jaar twee soorten, de Grote Zijdebij (Colletes cunicularius)en de Wormkruidbij (Colletes daviesanus) in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden op de foto gezet...
Wormkruidbijen zaten ook bij mij in de voortuin op het Boerenwormkruid, Meerkerk, 10 en 15 juli 2014.
De Wormkruidbij is de 'gastheer' van de "Koekoeksbij" de Gewone Viltbij. Deze 'nestparasiet' troffen we op de uiterwaarden langs de grote rivieren Lek en Waal.
Gewone Viltbij (Epeolus variegatus) op Boerenwormkruid langs de rivier de Waal, 16 juli 2014.
Help de Bijen en Hommels de winter door.
Het is voor Bijen en Hommels heel belangrijk om stuifmeel van goede kwaliteit tot hun beschikking te hebben om de winter door te komen. Is dit er niet, dan zijn ze vatbaar voor allerlei ziektes. Vooral Hommels hebben het zwaar omdat ze geen grote voorraad aanleggen.
Tientallen jaren geleden hadden we nog Kruidenrijke graslanden en Bloemrijke bermen, een eldorado voor Bijen en Hommels. Helaas is dat in de Alblasserwaard en Vijfheerenlanden maar ook elders in Nederland verdwenen. Door zware bemesting groeit op de graslanden alleen nog gras en is er weinig plaats voor wilde bloemen. Het aanbod van bloeiende planten is verschraald, en de Bijen en Hommels zijn daarvan het slachtoffer.
Ook de klimaatverandering speelt een rol omdat het in de herfst warmer is geworden. Dit heeft als gevolg dat de koningin van de Hommel doorgaat met het leggen van eitjes. De larven die dan geboren worden moeten ook eten en dat is met een geringer aanbod van bloeiende planten heel moeizaam. Niet alleen de kwantiteit, ook de kwaliteit speelt een rol. Het stuifmeel van elke plant is anders van samenstelling (aminozuren). Als er voldoende gevarieerd stuifmeel aanwezig is, zullen er meer Hommelkoninginnen overleven en gaan sterker de winter in. Zorg daarom voor planten die tot en met oktober bloeien.
Deze zomer hebben we circa 50 soorten Bijen en Hommels in Meerkerk waargenomen. We ontdekten tijdens de postbezorging dat sommige Bloementuinen in de bebouwde kom van Meerkerk echte Natuurreservaten zijn met soms wel 4soortenBijenvan de “Rode Lijst”, waaronder de Tuinbladsnijder, Lathyrusbij, Gewone Kegelbij, Ranonkelbij, Geelgerande Tubebijen de Gewone Tubebij.
Tuinbladsnijder op Goudsbloem.
Lathyrusbij op Kuiflavendel.
Gewone Kegelbij op Grote kattenstaart. Nestparasiet van de Tuinbladsnijder. Beiden in verschillende tuinen in Meerkerk waargenomen.
Geelgerande Tubebij op Zonnehoed. Nestparasiet van de in Meerkerk waargenomen Grote Wolbij.
Gewone Tubebij op Herfstaster. Nestparasiet van de in Meerkerk waargenomen Tronkenbij.
Ranonkelbij op Ooievaarsbek.
Dus wat let u help de Bijen en Hommels de winter door en verander uw tuin in een Tuin vol met Bijen en Hommels. Succes verzekerd.
Een paar tips:
Eenjarige planten: Goudsbloem, Bernagie, Zonnebloem, Phacelia, Boekweit, Mosterd, Korenbloemen, Gele ganzenbloemen.
Tweejarige planten: Toorts of Verbascum (alleen voor stuifmeel), Slangenkruid, Stokroos.
Vaste planten: Wilde cichorei, Wilde reseda, Heggenrank, Grote kattenstaart, Ruig klokje, Dropplant, Kattenkruid, Struikhei, Wilde marjolein, Echte gamander. De laatste twee soorten scheiden nectar af met een hoog suikergehalte, daar zijn de Bijen dol op Struiken- en bomen: Vuilboom en Klimop. Vaak wordt Klimop gezien als een erg lastige plant maar als drachtplant is zij erg belangrijk. Op een zonnige dag in september kan het letterlijk gonzen van de Bijen.
In een warm najaar kunnen we dan tot in december bij zonnig weer op de Klimop nog de Aardhommel treffen en bij een zachte decembermaand komt de Wintermahonia in bloei waarop we ze tijdens de zonnige Tweede Kerstdag van 2011 nog op de foto konden zetten.
Aardhommel foeragerend op Wintermahonia, Tweede Kerstdag 2011.
De Bloemen, Bijen en Hommels in september.
Maandag 1 sept. 2014. Vandaag troffen we in Meerkerk en omgeving op de Reukeloze kamille, Akkerdistel, Kruldistel, Gewone smeerwortel, Akkermelkdistel, Paardenbloem, Heelblaadje, Klein streepzaad, Grote kattenstaart en Lavendel van de Hommels de Akkerhommel, Aardhommel, Tuinhommel en Steenhommel en van de Bijen de Kattenstaartdikpoot, Parkbronsgroefbij, Langkopsmaragdgroefbij, Roodpotige groefbij, Gewone Geurgroefbij en de Pantserbloedbij.
Pantserbloedbij op Akkerdistel.
Berijpte Geurgroefbij (man) op Akkerdistel, Lexmond, 2 sept. 2014.
Labrum geel. |
|
Gewone Geurgroefbij (vrouw) op Heelblaadje.
Labrum donker! |
Biggenkruidgroefbij op Klein streepzaad.
Feestweek vol natuur in Meerkerk.
Van de week is er een feestweek in Meerkerk. De straten zijn versierd en 's avonds verlicht. Er is een straat met als thema "Stiltegebied' en staat vol met Ooievaars, Blauwe Reigers en Vogelhuisjes en er is een Vogelspotplaats en in mijn straat staan de tuinen vol met Vogelverschrikkers. Ook is er een straat met Bloemen, Bijen en Vlinders.
Kortom, heel veel natuur in de verschillende feestelijk versierde straten.
Het Laantje is veranderd in een Stiltegebied met een Ooievaarsnest nabij de Herv. Kerk. Daarnaast overal Vogelhuisjes, Ooievaars, Blauwe Reigers........
en een Vogelspotplaats waar Ooievaars, Blauwe Reigers en Eenden te zien zijn. Bij elk Kijkgat hangt een Verrekijker.
De Slingerlandstraat staat vol met Vogelverschrikkers.
Vervolg: augustus 2014-3